Danas se navršavaju 202 godine od smrti velikog srpskog vojskovođe Đorđa Petrovića Karađorđa, vođe Prvog srpskog ustanka, jednog od najznačajnijih vojnih komandanata u Srbiji od 1804. do 1813. godine, rodonačelnika dinastije Karađorđević i “oca Srbije”.
Srpski vožd Karađorđe ubijen je u Radovanjskom lugu kod Velike Plane, a taj zločin predstavlja sigurno najveću mrlju i tragediju u istoriji Srbije.
Vožda i njegovog pisara Nauma Kanara, u kolibi Dragića Vojkića, ubio je Nikola Novaković prema naređenju Karađorđevog kuma Vujice Vulićevića. Vujica je za ovo zlodjelo dobio naređenje lično od kneza Miloša Obrenovića, koji je, prema nekim izvorima, smatrao da Srbi nisu u tom trenutku bili spremni za novi ustanak.
Vujica je u Radovanje ponio omiljenu Voždovu hranu – pogaču, jagnjeću plećku i sir i sreo se sa Karađorđem 25. jula. Zajedno su večerali, a pred zoru Vulićevićev sluga Nikola Novaković ubio je Karađorđa sjekirom jer se vjerovalo da Karađorđa metak neće.
Zatim mu je jataganom odsjekao glavu i ubio Karađorđevog pratioca Nauma. Za to vrijeme, Vujica je ležao glave pokrivene kabanicom – da ne gleda.
Prema istraživanjima Milivoja Gavrilovića, koji je živio između dva svjetska rata i uspio da gotovo do detalja rekonstruše Karađorđevo ubistvo, Miloš Obrenović se silno obradovao pošiljci iz Radovanjskog luga.
U njegovom konaku koji se nalazio preko puta Saborne crkve u Beogradu na bijelom tanjiru na visokom tronošcu stajala je oprana glava njegovog kuma, vožda Karađorđa, a ispred je bilo upaljeno kandilo.
Miloš je noć proveo u molitvama na koljenima stalno ponavljajući: “Oprosti, kume Đorđe! Oprosti, gospodaru!”
Sutradan, Miloš je Karađorđevu glavu poslao beogradskom veziru, čemu su se beogradski Turci silno obradovali. Nakon što su Turci prepoznali glavu Karađorđa, vratili su je Milošu, koji je istog dana našao jednog kasapina, koji je, prema kneževom naređenju, u podrumu kuhinje konaka odrao voždovu glavu i pri tom stalno ridao i drhtao.
Kožu sa Karađorđeve glave, Miloš Obrenović je poslao izvjesnom Peri Ćurčiji da je usoli i ispuni pamukom i slamom, što je ovaj i uradio. Kad je sve završeno, beogradski vezir je glavu poslao u Carigrad.
Vujica Vulićević je završio život prezren i osuđen od naroda zbog ubistva kuma. U krajnjoj sirotinji, posljednje dane je proveo u rodnom selu Azanji, gdje se teško razbolio. Prema nekim izvorima, 1828. godine otrovao ga je Gmitar Petrović, Karađorđev rođak. Djeca njegovog sina i kćerke rano su umrli, ne ostavivši potomstvo.
Direktni izvršilac ubistva Nikola Novaković ubrzo je izgubio razum i u jednoj nesreći ga je samljeo vodenički točak. Sin mu je umro mlad, a kćerka je, takođe, poludjela.
Đorđe Petrović, poznat kao Karađorđe i Crni Đorđe, rođen je 1768. godine u Viševcu kod Rače u Osmanskom carstvu na Đurđic, od oca Petra i majke Marice, kao jedno od sedmoro djece. Bili su veoma siromašni, a prezime Petrović dobio je po nadimku svog oca. Đorđe nije bio u prilici da se školuje, pa je ostao nepismen.
Kada su zaratili Turci i Austrijanci, Karađorđe se pred kraj tog rata 1787. godine angažovao na strani Austrije. Po završetku rata dobio je unapređenje i medalju za hrabrost i odmetnuo se u hajduke kao vođa hajdučke družine.
Kao odgovor na tursku Sječu knezova Srbi su 1804. godine podigli ustanak, a predvodio ih je Karađorđe, koji je u to vrijeme bio poznat kao ugledni domaćin i trgovac.
Važio je za proslavljenog borca protiv Turaka, koji su mu, pošto je ubio nekoliko njih, nadjenuli ime Kara /Crni/ Đorđe.
Za vođu ustanka protiv turske vlasti Karađorđe je izabran sredinom februara 1804. godine na narodnom zboru u Orašcu, kada su ga podržali i Stanoje Glavaš i njegovi hajduci. Samim činom polaganja zakletve Đorđe Petrović, koji je tada imao 42 godine, postao je vožd Karađorđe.
Sačuvana dokumenta iz toga vremena svjedoče da se Karađorđe od početka maja potpisuje kao “vožd”, “pervi predvoditelj”, “vrhovni vojvoda”, “komandant od Srbije”, a buduće velike vojvode još su bile i buljubaše.
Pošto je nakon propasti Prvog srpskog ustanka 1813. godine izbjegao u Austriju, Karađorđe je boravio u Rusiji, odakle se 1817. godine tajno vratio u Srbiju kako bi se dogovorio sa Milošem Obrenovićem o zajedničkoj borbi protiv Turaka, ali je ubrzo ubijen.
U “Istoriji srpskog naroda” Vladimir Ćorović piše: “Može se misliti kakav je utisak učinila na Miloša vijest o Karađorđevom dolasku. On sam veli da se prenerazio”.
Karađorđe je kod Petra Drugog Petrovića NJegoša izazvao posebno divljenje, osnažio misaoni i poetski zanos o srpstvu i kosovskom mitu, pa “Gorski vijenac” počinje “Posvetom prahu oca Srbije”, kojom odaje počast Voždu.
Na mjestu ubistva u Radovanjskom lugu danas se nalazi crkva Zahvalnica, koju je 1930. godine podigao Karađorđev praunuk kralj Aleksandar Prvi Karađorđević.
Karađorđevo tijelo je kasnije preneseno u Topolu, gdje danas počiva u Mauzoleju na Oplencu u sarkofagu u Crkvi Svetog Đorđa.
Foto: rtrs.tv
Izvor: SRNA
