U vremenu beskrupuloznog revizionizma i otvorenih namjera da srpske žrtve Јasenovca budu umanjene važno je dokumentovati i oglasiti svaki zločin, te istaći da je samo iz Vozuće, koja je od tog NDH stratišta udaljena na stotine kilometara, u februaru 1942. godine deportovano i tamo pogubljeno oko 400 Srba, muškaraca, rekao je Srni profesor Anatolij Milovanović.
Milovanović je rekao da je to imalo dalekosažne posljedice i da su mnoga srpska ognjišta zatrta.
– Odvedeni su 4. februara, usred zime, u otežanim logističkim uslovima. Možemo da zamislimo koliko je Srba odvedeno u mjestima koja su bila bliže Јasenovcu. Guslari i svjedoci su opjevali taj tragični događaj stihovima: “Četristo biješe muških glava, ugasi se mnoga krsna slava. Pisnu Ćiro, niz Krivaju vije, nikad niko vratio se nije” – rekao je Milovanović, autor naučnog rada “Stradanje Srba Vozuće – zaboravljeni zločin”.
On je naveo da je deportaciji prethodilo masovno ubijanje civila i da je u toj takozvanoj januarskoj ofanzivi, koja je trajala od 27. januara do tog 4. februara, snaga Vermahta, ustaško-domobranskih jedinica i muslimanske “Zelene legije”, prema podacima koje je uspio prikupiti, ubijeno ukupno 1.300 Srba Vozuće.
– Sve žene, djeca, nejač, postoje svjedočenja o paljenju najmlađih po štalama, masovno, kompletne porodice, kompletna sela. Direktni izvršioci bili su “Crna legija” pod komandom Јure Francetića, koji je lično dolazio u Vozuću, “Zelena legija” Muhameda Efendića iz Tuzle, koga su partizani u jesen 1943. godine streljali jer nije htio da pređe u partizane, a njegovi vojnici jesu, kao i jedinice “Zelenog kadra” pod komandom Osmana Kamberovića – naveo je Milovanović.
On je istakao da je istorijski paradoks da su iz tih istih muslimanskih sela činjeni zločini prema Srbima i u ratu od 1992. do 1995. godine.
Milovanović je naveo da je tome doprinijelo i to što partizanski komandanti i komunističke vođe o tom zločinu nisu pisali ništa, osim nekoliko rečenica Todora Toše Vujasinovića koja su objavljene tek 1978. godine.
On je napomenuo da su muslimanski zločinci nakon poraza na Sutjeci primljeni u partizanske jedinice i kasnije su oslobađali Šumadiju i Beograd pod komandom Peke Dapčevića, Mitra Bakića i Todora Vujasinovića.
– Preživjeli Srbi iz vozućkih sela u dolini Krivaje su u svojim oslobodiocima vidjeli lica onih koji su ih u januaru i proljeće 1942. godine masovno ubijali – ukazao je Milovanović.
On je rekao da su traume srpskog življa bile višedecenijske i da su zabilježeni slučajevi Srba koji nakon oslobođenja nikada nisu otišli u grad da izvade lične dokumente od straha da će sresti krvnike.
Milovanović je naglasio da Srbi Vozuće najveću zahvalnost što je ustaški zločin, ipak, ostao evidentiran duguju profesoru istorije Ranku Pejiću, koji je kao dijete, na Svetog Savu preživio pokolj u selu Lozna.
– On je jedini autor koji je predanim radom, uvidom u postojeću arhivu iz tog perioda, a naročito prikupljanjem podataka od svjedoka, uspio napisati knjigu o zločinu u kojoj nalazimo stravična svjedočenja o silovanju Srpkinja, nabijanju djece na bajonete, paljenje živih – rekao je Milovanović.
On je ocijenio da su svi zločini počinjeni u dolini Krivaje prije 82 godine bili produkt patološke mržnje koja je tinjala i hranjena narednih decenija i ponovo oživjela krajem vijeka kada su ponovo počinjeni zločini i taj kraj obesrbljen.
– Vozuća, koja je poznata kao dolina Nemanjića i u kojoj i danas kao svjedoci vremena stoje manastiri kralja Dragutina, ostala je praktično pusta, bez Srba, jer se vratio samo poneki da tamo umre i bude sahranjen sa svojim precima – rekao je Milovanović.
Foto: rtrs.tv
Izvor: SRNA
