Јedan od najvećih pisaca na srpskom jeziku Danilo Kiš umro je na današnji dan 1989. godine, a njegova djela Grobnica za Borisa Davidoviča, Peščanik, Psalm 44, Bašta, pepeo, Mansarda… u samom su vrhu srpske literature.
Osim romana, Kiš je pisao i pripovijetke Rani jadi, Enciklopedija mrtvih, te drame – Elektra 70. U njegovoj literaturi naročito se ističe polemički spis “Čas anatomije”.
Kiš je bio je dramaturg pozorišta “Atelje 212” u Beogradu i lektor u Strazburu, Bordou i Lilu.
Danilo Kiš rođen je u Subotici 22. februara 1935. godine. Na Filozofski fakultet u Beogradu Kiš se upisao 1954. godine, a u septembru 1958. godine je kao prvi student diplomirao na Katedri za opštu književnost.
Umro je 15. oktobra 1989. u Parizu, gdje se jedno vrijeme i liječio. Sahranjen je u Beogradu u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju.
Dok je radio na Univerzitetu u Bordou nastala je knjiga “Grobnica za Borisa Davidoviča”. Ovo djelo uzburkalo je književnu kritiku i podijelilo čitalačku publiku na one koji su ga hvalili i one koji su ga smatrali plagijatorom.
Danilo je pokušao da objasni te sporne knjige u polemici “Čas anatomije”. Poslije toga se razočaran odlučio na dobrovoljno izgnanstvo.
Grobnica za Borisa Davidoviča danas je jedan od najvećih srpskih romana.
Kiš se vratio u Francusku i u tom periodu nastaju njegova djela “Noć i magla”, “Homo poetikus” i “Enciklopedija mrtvih”.
Evocirajući uspomene pisao je o porodici Sam, napisao je porodičnu hroniku koja prati život nekoliko generacija.
Bio je opsjednut iskustvima iz djetinjstva, užasima Holokausta, nestankom oca Јevrejina, uspomenama na teško ratno djetinjstvo.
Kiš je dobitnik nagrada “Skender Kulenović“ i francuskog ordena Vitez umjetnosti i književnosti. Bio je dopisni član Srpske akademije nauka i umetnosti.
Danilo Kiš je uveo samosvojan stil u srpsku književnost – dokumentarno-poetski pravac u kojem je miješao istorijske i biografske fakte sa imaginacijom.
Veliki broj srpskih književnika, kao i pisaca na prostoru bivše Јugoslavije i danas piše pod uticajem Kišovog stila i njegovog poimanja književnosti.
Foto: Arhiva/Večernje novosti
Izvor: RTRS
