U svakoj pravnoj državi, koja počiva na ustavu i zakonima, primarna obaveza svake državne institucije jeste da postupa i funkcioniše u skladu sa ustavom i donesenim zakonima, istakao je u kolumni pravni predstavnik Srpske Lazar Stjepanović.
Kolumnu prenosimo u cijelosti:
Kada se kaže državna institucija, taj termin obuhvata svakog zaposlenog u instituciji, od onoga na rukovodećem mjestu do administrativnog radnika.
Posebnu težinu i odgovornost u pogledu poštovanja i provođenja zakona i ustava od strane državnih institucija imaju institucije u pravosuđu, obzirom da su one po prirodi posla bliže pravnoj materiji od drugih institucija. A prve među tim institucijama jesu svakako sud i tužilaštvo, državni organi čiji je osnov postojanja i funkcionisanje ustav i zakon. Sve navedeno predstavlja aksiom, ali naravno samo u onim državama koje žele da vladavina prava postoji i da se ona ne dovodi u pitanje.
Međutim, BiH, odnosno njene institucije, mnogo puta do sada su potvrdili da se ovo gorenavedeno ne odnosi na njih, te da je moguće zakon donositi i primjenjivati na načine svojstvene samo BiH.
Kada se govori o zakonodavnoj proceduri u BiH, nemoguće je izostaviti i zanemariti odredbe Aneksa 4, tj. Ustava BiH, obzirom da se jedino tim odredbama definiše da zakonodavni organ koji na nivou BiH može donositi zakon jeste isključivo Parlamentarna sukpština BiH, koja se sastoji od Predstavničkog doma i Doma naroda. Dakle, nijedna druga institucija, organ ili pojedinac nemaju tu ustavnu nadležnost.
Samim tim, ukoliko bi se i dogodio takav scenario, kao što već jeste pravno nevaljanom odlukom Kristijana Šmita, kojom je atakovan ustavni i zakonodavni poredak u BiH, dužnost svake institucije, a posebno onih u pravosuđu jeste da ex officio djeluju prema takvim odlukama u pravcu spriječavanja pravne štete koja proizilazi iz istih po ustavni poredak BiH.
Odobravanje i, još gore, provođenje takvih odluka pojedinaca,kojima se direktno obesmišljava ustavni poredak jedne države, dovodi do pravnog apsurda koji se ogleda u situaciji da se gubi svaki smisao postojanja institucija, kako zakonodavnih, tako i izvršnih i sudskih. Takvim odlukama vrši se uzurpacija nad jednom državom, ali prihvatanje i postupanje po tim odlukama, kroz sudske postupke koje pokreće tužilaštvo a provodi i odlučuje sud, ta ista država daje legitimnost toj uzurpaciji što na kraju dovodi do pravnog paradoksa.
Davanje legitimnosti odlukama koje ni po kojem pravnom osnovu ne mogu biti legitimne i provodive, te pojedincima koji uzurpiraju pravni poredak BiH, pored notornog kršenja Ustava BiH odnosno Aneksa 4 Dejtonskog sporazuma, dovodi i do kršenja dodatka na Aneks 4 odnosno Sporazuma o ljudskim pravima u kojem je sadržano 16 evropskih i međunarodnih konvencija o ljudskim pravima koje je BiH prihvatila potpisanjem Dejtona.
Dovoljno je izdvojiti samo Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, kao jednu od konvencnija sadržanih u dodatku, da bi se uvidjelo kršenje osnovnih ljudskih prava od strane Tužilaštva BiH i Suda BiH pokretanjem i vođenjem postupka protiv predsjednika Repubike Srpske i v.d. direktora Službenog glasnika Republike Srpske.
Konkretno, članom 6. Evropske konvencije definisano je pravo na pravično suđenje koje podrazumijeva da “prilikom utvrđivanja građanskih prava i obaveza ili osnovanosti bilo kakve krivične optužbe protiv njega, svako ima pravo na pravično suđenje i javnu raspravu u razumnom roku pred nezavisnim i nepristrasnim, zakonom ustanovljenim sudom”.
Dakle, korištenjem termina “pravično suđenje” u ovoj definiciji, nameće se obaveza postupajućem sudu da prilikom postupka bude i nezavisan i nepristrasan kako bi se njegova odluka mogla smatrati prihvatljivom i po slovu zakona i po opštim pravnim principima. Međutim, iz ovakvog postupanja tužilaštva i suda proizilazi da niti nezavisnost niti nepristrasnost postoji, već upravo suprotno.
Pokretanje i vođenje krivičnog postupka na temelju nezakonite odluke pojedinca koji takvom odlukom krši Ustav BiH, ima isključivo obilježje zavisnosti i pristrasnosti suda i tužilaštva onim interesima koji podržavaju takve odluke.
Time se, namjerno ili nenamjerno, šalje jasna poruka u kojem pravcu se može očekivati dalje postupanje suda u konkretnom predmetnom postupku, ali i u eventualnim budućim sličnim predmetima koji će imati za cilj isključivo ostvarivanje interesa onih koji su za samovolju pojedinca a protiv Ustava BiH, Dejtonskog sporazuma i vladavine prava.
Pored povredbe navedenog člana, potrebno je naglasiti i povredu člana 7. Evropske konvencije. Ovim članom propisano je da se kazniti može samo na osnovu zakona, odnosno da se niko ne može smatrati krivim za krivično djelo nastalo činjenjem ili nečinjenjem koje nije predstavljalo krivično djelo u vrijeme izvršenja, prema nacionalnom ili međunarodnom pravu.
Iz ovog člana proizilazi, slobodno rečeno, sav apsurd koji imamo u predmetnom krivičnom postupku. Prvi apsurd ogleda se u činjenici da bi se neko kaznio potrebno je da je to krivično djelo propisano zakonom, što u konkretnom slučaju nije. Zatim, da bi se smatralo da postoji krivično djelo potrebno je da je to krivično djelo bilo propisano u vrijeme izvršenja djela. I na kraju, da je krivično djelo propisano nacionalnim ili međunarodnim pravom.
Nepostojeće krivično djelo “neizvršavanje odluka visokog predstavnika”, po osnovu kojeg se vodi krivični postupak, niti je propisano zakonom, jer niko sem Parlamentarne skupštine BiH ne može donositi i mijenjati zakone, niti je ono postojalo u vrijeme kada je predsjednik izvršavao svoju ustavnu dužnost potpisivanjem ukaza.
Dakle, i da se zamisli situacija da visoki predstavnik postoji u BiH, da ima ovlašćenje da donosi zakon, takav zakon ne bi mogao biti iznad Ustava Srpske kojim se propisuje ustavna obaveza predsjednika Republike Srpske da potpisuje ukaze na zakone izglasane u Narodnoj skupštini Republike Srpske.
Apropo svega navedenog, u konkretnom krivičnom postupku protiv predsjednika Republike Srpske i v.d. direktora Službenog glasnika Republike Srpske imamo eklatantno kršenje citiranih članova Evropske konvecnije kako od strane Tužilaštva BiH tako i od strane Suda BiH, obzirom da i jedna i druga institucija postupaju po nepostojećim odredbama Krivičnog zakona BiH koje nisu mogle biti inkorporisane u zakon.
Foto: rtrs.tv/Ustupljena fotografija
Izvor: SRNA
