Danas se navršilo 99 godina od smrti slavnog srpskog vojskovođe Živojina Mišića, komandanta srpske vojske prilikom proboja Solunskog fronta u septembru 1918. godine.
Mišić je bio učesnik srpsko-turskih ratova /1876-1878./, kratkotrajnog rata između Srbije i Bugarske 1885. godine, u balkanskim ratovima, u Kumanovskoj bici, zatim u Prvom svjetskom ratu, u Kolubarskoj bici 1914. godine, nakon koje je unaprijeđen u čin vojvode /maršala/.
Pred kraj rata u junu 1918. godine postavljen je za načelnika štaba Vrhovne komande.
Mišića je engleski kralj Džordž Peti nagradio titulom engleskog sera.
Živojin Mišić umro je 20. januara 1921. godine, a uz velike građanske i vojne počasti sahranjen je na beogradskom Novom groblju, gdje mu je otkriven spomenik 3. decembra 1922.
Rođen je 19. jula 1855. u Struganiku, kao 13. dijete Radovana i Anđelije, seljačkog porijekla. Osnovnu školu započeo je u Ribnici, a završio u Kragujevcu, dok je Vojnu akademiju završio u Beogradu.
Njegov lik i djelo ovjekovječeni su u mnogim umjetničkim djelima.
Nakon Majskog prevrata bio je primoran da se penzioniše u činu generalštabnog pukovnika, pošto je smatran previše bliskim svrgnutoj dinastiji Obrenovića, ali je reaktiviran 1909, tokom aneksione krize na lični zahtjev.
Pomogao je načelniku Vrhovne komande generalu Radomiru Putniku da sastavi srpski ratni plan u eventualnom ratu sa Austrougarskom, a u balkanskim ratovima bio je pomoćnik načelnika štaba Vrhovne komande generala Putnika.
Neposredno je sarađivao na planiranju i rukovođenju operacijama protiv turske Vardarske armije, zbog čega je poslije Kumanovske bitke unaprijeđen u čin generala.
Po završetku Drugog balkanskog rata drugi put je penzionisan na isti način, zaslugom oficira pripadnika Crne Ruke.
Međutim, pred samo izbijanje Prvog svjetskog rata, opet je bio reaktiviran i postavljen za pomoćnika načelnika štaba Vrhovne komande.
Tokom Kolubarske bitke generalu Mišiću je predata komanda nad Prvom armijom, koja je tada bila u vrlo teškoj situaciji. Najviše zahvaljujući njegovim ličnim naporima i znanju, Prva armija se od jedinice u rasulu pretvorila u formaciju sposobnu za borbu.
Mišić je insistirao na dubljem povlačenju, skraćenju fronta cijele srpske vojske, kojim bi se ostalim armijama dalo vremena za odmor, popunu zaliha i snabdijevanje. To njegovo kockanje se isplatilo pošto je austro-ugarska vojska previše raširila svoje linije, pa je teško poražena u srpskom kontranapadu.
Za zasluge i izvojevanu pobjedu, Mišić je 4. decembra 1914. godine unaprijeđen u čin vojvode /maršala/.
Nakon novog združenog napada njemačke, austro-ugarske i bugarske vojske na Srbiju u oktobru 1915, kada se srpska vojska povukla na Kosovo, Mišić je predložio da se izvrši kontranapad.
Ovaj prijedlog su odbili ostali zapovjednici armija na sastanku u Peći i uslijedilo je povlačenje. Nakon ovoga predao je komandu armije i otišao na liječenje u Francusku.
Sredinom 1916. ponovo je postavljen za komandata Prve armije koja je zaustavila i natjerala na povlačenje bugarsku vojsku i u Bici kod Goničeva oslobodila Bitolj.
Foto: Altera, Beograd
Izvor: SRNA
