I kada je bio ruševina, srpski narod je dolazio i crpio duhovnu snagu i vjeru tvrdu iz njegovih zidinaž
Piše: Miro PEJIĆ
Manastir Svete Trojice u Sasama kod Srebrenice jedan je od najstarijih srpskih manastira, izgrađen 1242, odnosno samo 23 godine nakon što je Srpska pravoslavna crkva /SPC/ stekla autokefalnost, zahvaljujući prvom srpskom arhiepiskopu Svetom Savi.
Ktitor manastira bio je kralj Uroš Prvi Nemanjić, poznat kao sinovac Svetog Save Milutin, a nakon njega manastir je obnovio i o njemu svesrdno brinuo car Uroš Nejaki.
Samo 13 godina nakon osamostaljenja SPC 1219. godine, formirana je i Pravoslavna mitropolija srebrenička 1232. i od tada Srebrenica postaje kolijevka pravoslavlja na prostoru BiH, a manastir Sase duhovno središte srednjeg Podrinja.
Zanimljivo je da se naziv Srebrenica u dokumentima prvi put pominje 1232. godine, odnosno iste godine kada je formirana Mitropolija srebrenička, a samo deceniju kasnije sagrađen je i manastir u Sasama.
U svojoj, gotovo osmovjekovnoj istoriji manastir su više puta razarali osvajači, ali je vremenom obnavljan i uvijek bio duhovno središte srpskog naroda srednjeg Podrinja, pa i u periodu kada je bio u ruševnom stanju. I tada je srpski narod dolazio i crpio duhovnu snagu i vjeru tvrdu iz njegovih zidina.
POSLJEDNJA OBNOVA ZAVRŠENA 2010. GODINE
Iguman Metodije govori Srni da je, prema pisanim nalazima, manastir obnovljen 1858. godine, a manastirska crkva 1989. godine, ali je i u posljednjem ratu devastiran i obnovljen u periodu od 2003. do 2010. godine. Tadašnji vladika zvorničko-tuzlanski Vasilije osveštao ga je 18. septembra te godine.
Manastir kao svoju krsnu slavu proslavlja Svetu Trojicu, a ktitorska slava ovog hrama je Sveti car Uroš Nejaki, 15. decembra.
Izgled manastirske crkve je neobičan i, prema riječima igumana Metodija, ne pripada nijednom stilu gradnje manastira, već je prilagođen ondašnjem načinu izgradnje objekata u ovom kraju sa visokim strmim krovom.
“U to vrijeme bio je takav način gradnje neimara iz Osata, područja kojem pripada i ovaj hram. Pretpostavlja se, iako pisanih tragova nema, da su ga gradili majstori-dunđeri iz ovog kraja poznati kao osaćanski neimari”, priča otac Metodije.
DESPOT STEFAN LAZAREVIĆ STOLOVAO U SASAMA
Iguman ističe da je, prema predanju, manastir Sase posebno pomagao Sveti despot Stefan Lazarević, koji je jedno vrijeme i stolovao u ovom manastiru.
Uporedo sa obnovom manastira, nakon građanskog rata u BiH, uređen je manastirski kompleks i izgrađena palionica svijeća, te impozantni manastirski konak u kome dvojica sveštenomonaha, koji brinu o ovom hramu, ugošćavaju grupe vjernika koji ovdje dolaze, zatim kulturno-umjetnička društva i organizovane grupe vjerujućeg naroda.
Otac Metodije napominje da su od blaženopočivšeg patrijarha srpskog Pavla dobili česticu moštiju Svetog cara Uroša Nejakog, a od episkopa nikšićko-budimljanskog Joanikija Manastir Svete Trojice u Sasama dobio je česticu moštiju kralja Uroša Prvog Nemanjića, koje čuvaju u ovom hramu.
Manastir Sase nema zemljišnog posjeda, pa time ni razvijenu ekonomiju. Održava se od priloga vjernika koji ovdje dolaze u većem broju jer je ovaj manastir viševjekovno kulturno i duhovno središte naroda srednjeg Podrinja, Birča i Romanije.
“Ovdje na ispovijedanje i svetu tajnu pričešća dolaze vjernici iz srednjeg, ali i donjeg Podrinja i Mačve, te sa prostora Romanije. Mnogima ispunimo želju da ovdje krste djecu, a ponekad se obavljaju i vjenčanja. U ovdašnjem narodu postoji tradicija povremenog posjećivanja Manastira Svete Trojice, i to često bude i radnim danima kada veći broj porodica posjeti manastir, prisustvuje molitvama, prisluži svijeće za zdravlje živih i pokoj duša svojih umrlih srodnika i prijatelja”, govori iguman.
FIRMA “GROSS” POMAŽE MANASTIR
Iguman Metodije kao najveći problem za život manastira i posjete vjernika ističe loš prilaz ovom kompleksu jer je riječ o 2,5 kilometara lošeg makadamskog puta od naselja Sase do manastira.
On navodi da imaju dobru, gotovo familijarnu saradnju sa firmom “Gross”, koja koristi rudu olova i cinka iz Rudnika “Sase”.
“Od te firme imamo ogromnu podršku. NJeni radnici i mehanizacija čiste i održavaju put do manastira. Da nije te saradnje, mi bismo često bili odsječeni zbog neprohodnosti puta. Bilo je i drugih oblika pomoći i podrške životu manastira i uvijek smo nailazili na razumijevanje u tom kolektivu, na čemu smo im posebno zahvalni”, kaže iguman Metodije.
Foto: srna.rs
Izvor: SRNA
