Danas je četvrtak, 23. jul, 205. dan 2020. Do kraja godine ima 161 dan.
1456. – Turska vojska sultana Mehmeda Drugog – Osvajača, poslije teškog poraza u odlučujućoj bici prethodnog dana i ranjavanja sultana, odustala od opsade Beograda. Grad je opkolilo 150.000 Turaka sa 200 topova, a branila ga je združena hrišćanska vojska u kojoj su se, uz srpske odrede, koji su se posebno istakli, borili njemački, ugarski i poljski krstaši, pod komandom erdeljskog vojvode Janoša Hunjadija, u srpskim narodnim pjesmama poznatog kao Sibinjanin Janko.
1757. – Umro italijanski kompozitor Domeniko Skarlati, virtuoz na čembalu. Komponovao je više od 500 klavirskih sonata, upotrebljavajući nove tehnike s briljantnim rezultatima. Tvorac je takozvanog Skarlatijevog sonatnog oblika – čuvenih sonata za čembalo u jednom stavu. Razvio je bogatu čembalističku tehniku i uticao na klavirske kompozitore, posebno u Španiji i Engleskoj.
1759. – Rusi u Sedmogodišnjem ratu, pod komandom generala Petra Semjonoviča Saltikova, do nogu potukli prusku armiju u bici kod Kaja na istoku Njemačke. U bici je poginulo najmanje 6.000 Prusa.
1875. – Umro američki pronalazač Ajzak Merit Singer, koji je 1851. konstruisao prvu šivaću mašinu.
1885. – Umro američki general i državnik Julisiz Simpson Grant, vrhovni komandant armije Sjevera u građanskom ratu od 1861. do 1865. Na položaju predjsednika SAD od 1869. do 1877. blistavi vojni strateg bio je igračka u rukama korupcionaša.
1892. – Rođen etiopski car Haile Selasije Prvi, koji je 1928. godine, poslije smrti Menelika imenovan za regenta i kralja, a 1930. je krunisan za cara Etiopije. Iz zemlje je izbjegao 1936, godinu dana poslije agresije fašističke Italije. Vratio se 1941. i vladao do 1974, kad je zbačen u udaru ljevičarskih oficira.
1914. – Austro-Ugarska uputila ultimatum Srbiji, zahtijevajući odgovor u roku od 48 časova, okrivivši je za atentat u kojem je 28. juna 1914. u Sarajevu ubijen prestolonasljednik Franc Ferdinand. Uslovi ultimatuma su bili ponižavajući i unaprijed se računalo da ih Srbija kao suverena država neće prihvatiti. Uz podršku Njemačke, Beč je odlučio da Srbiju vojno kazni, najviše zbog jačanja njenog autoriteta u južnoslovenskim dijelovima Austro-Ugarske. U noti je zatraženo objavljivanje izjave u kojoj se indirektno priznaje krivica za atentat, uklanjanje svih oficira protivnika Austro-Ugarske i dozvola srpske vlade da austrougarska policija vodi istragu na teritoriji Srbije. Srpska vlada je formulisala odgovor koji je, čak i prema sudu njemačke diplomatije, bio remek-djelo. Imajući u vidu krajnju iscrpljenost balkanskim ratovima, srpska vlada je prihvatila sve zahtjeve, sem da austrougarski organi vode istragu u Srbiji. Austro-Ugarska je to iskoristila da 28. jula 1914. Srbiji objavi rat, čime je započeo Prvi svjetski rat.
1916. – Umro škotski hemičar Vilijam Remzi, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1904. Ispitivao je molekularni sastav čistih tečnosti i otkrio gasove helijum, argon, kripton, neon i ksenon. Dokazao je da se helijum stvara prilikom radioaktivnog raspadanja radijuma.
1931. – Rođen ruski šahovski velemajstor Viktor Lvovič Korčnoj, jedan od najboljih šahista 20. vijeka. Emigrirao je iz SSSR 1976. i potom dvaput bio izazivač svjetskog prvaka, ali je izgubio mečeve sa ruskim velemajstorom Anatolijem Jevgenjevičem Karpovom – 1978. rezultatom 6:5 uz 21 remi, a 1981. sa 6:2 uz deset remija.
1943. – Poginuo srpski pisac i revolucionar Đorđe Jovanović, istaknuti književni kritičar između dva svjetska rata. U Beogradu je završio Filozofski fakultet, prije Drugog svjetskog rata je robijao kao komunista u Sremskoj Mitrovici, a 1941. je otišao u partizane. Napisao je više studija o srpskim piscima, uključujući protu Mateju Nenadovića, Radoja Domanovića, Svetolika Rankovića i Branislava Nušića. Ostala djela: “Studije i kritike”, “Protiv obmana”, “Realizam kao umjetnička istina”, roman “Plati, pa nosi”.
1948. – Umro američki filmski režiser Dejvid Vork Grifit, jedan od najznačajnijih filmskih stvaralaca u epohi nijemog filma. Zaslužan je za većinu fundamentalnih otkrića filmskog izraza, uključujući krupni plan, ritmičku prirodu montaže i kreativnu upotrebu vještačkog svjetla. Filmovi: “Netrpeljivost”, “Bjekstvo”, “Dome, slatki dome”, “Rađanje jedne nacije”, “Srca svijeta”, “Velika ljubav”, “Slomljeni pupoljci”, “Pad Vavilona”, “Dvije sirotice”, “Amerika”, “Ejbraham Linkoln”.
1951. – U zatvoru umro francuski maršal Anri Filip Peten, tačno šest godina pošto je izveden na sud pod optužbom da je u Drugom svjetskom ratu izdao Francusku. Slavni ratnik iz Prvog svjetskog rata je sarađivao s Adolfom Hitlerom i bio na čelu kvislinške vlade u Višiju, zbog čega je osuđen na smrt, ali mu je zbog ranijih zasluga kazna zamijenjena doživotnom robijom.
1952. – Egipatski oficiri predvođeni generalom Mohamedom Nagibom izveli državni udar i prisilili kralja Faruka Prvog da abdicira.
1957. – Umro srpski inženjer Nikola Mirkov, idejni tvorac kanala Dunav – Tisa – Dunav. Godinama je proučavao složeni problem voda u Vojvodini i zaključio da je jedino rješenje izgradnja velikog kanala.
1974. – Grčka vojna vlada saopštila da će vlast predati civilima i pozvala Konstantina Karamanlisa da se vrati iz izbjeglištva u Parizu i formira vladu, čime je okončana sedmogodišnja vladavina vojne hunte.
1983. – U Šri Lanki izbio građanski rat pošto su pobunjeni tamili ubili 13 vojnika. Sinhaleška većina je na to odgovorila ubijanjem hiljada tamilskih civila na jugu te azijske ostrvske zemlje.
1991. – Komunistička partija SSSR objavila nacrt platforme kojom je prihvatila privatnu svojinu, integraciju ekonomije u svjetsko tržište i slobodu religije.
2003. – Dva sina Sadama Huseina, Udaj i Kasaj, ubijeni u sukobima na sjeveru Iraka.
2004. – Centar “Simon Vizental” iz Jerusalima potvrdio da će u Hrvatskoj nastaviti operaciju otkrivanja još živih ratnih zločinaca iz Drugog svjetskog rata, uprkos prijetnjama smrću koje je do tada nepoznata desničkarska grupa “Antijevrejski pokret” uputila organizatorima akcije i javnim ličnostima u zemlji.
2005. – U terorističkim napadima u egipatskom ljetovalištu Šarm-el-Šeik i u hotelima u obližnjem Nema Beju poginulo 88, a ranjeno više od 150 osoba.
2007. – Umro bivši avganistanski kralj Mohamed Zahir Šah koji je vladao Avganistanom od 1933. do 1973. kada je svrgnut. Do 2002. živio je u izgnanstvu u Italiji.
2007. – Skupština Srbije usvojila zakon kojim je potvrđen Sporazum o uspostavljanju specijalnih i paralelnih odnosa između Srbije i Republike Srpske.
2008. – Evropska komisija suspendovala finansijsku pomoć Bugarskoj zbog korupcije i lošeg menadžmenta.
Foto: N.N.
Izvor: SRNA
