Danas je ponedjeljak, 7. maj, 128. dan 2024. Do kraja godine ima 238 dana.
1682. – Umro ruski car Fjodor Treći Aleksejevič Romanov, koga je na prijestolu naslijedio polubrat Petar Prvi, nazvan Petar Veliki. Car je postao 1676, ali – maloljetan i bolešljiv – nije bio u stanju da samostalno vlada, pa su zemljom praktično upravljali njegovi ujaci, bojari Miloslavski. Tokom njegove vladavine Rusija je učvrstila vlast na ogromnim novoosvojenim teritorijama u Povoložju, Sibiru i Ukrajini i omogućen je razvoj zanata, rudarstva i trgovine.
1833. – Rođen njemački kompozitor Johanes Brams, istaknuti kasni romantičar. Dosljedno je njegovao klasičnu muzičku ravnotežu i kao pobornik oživljavanja oblika klasične i pretklasične muzike komponovao je u tradiciji Johana Sebastijana Baha, Ludviga van Betovena i ranih romantičara, ali s dovoljno originalnosti i snage da postigne jedinstvo krepkosti i nježne melanholije, oporosti i raspjevanosti. Sintetizovao je principe klasike i romantike, pa su ga sljedbenici nazvali osnivačem njemačke novoklasične škole. Djela: četiri simfonije, kamerna muzika, violinske i klavirske sonate, balade, intermeca i varijacije za klavir, dva klavirska i jedan violinski koncert, vokalne kompozicije /”NJemački rekvijem”/, solo pjesme, horovi.
1840. – Rođen ruski kompozitor Petar Iljič Čajkovski (na fotografiji), najistaknutiji ruski simfoničar 19. vijeka, koji je stvorio sintezu evropskog artizma i ruske narodne osjećajnosti. NJegova muzika se odlikuje iskrenošću izraza koji razotkriva psihološke procese i osjećanja i svojevrsnom ljepotom i snagom muzičke misli. Karakteriše ga i široko raspjevana melodika, bogatstvo harmonije i blistav orkestarski kolorit. Inspirisao se narodnom muzikom, bajkama i ruskom istorijom. Komponovao je šest simfonija, opere, uvertire, koncerte za klavir, koncerte za violinu, kamernu muziku, balete, solo pjesme, klavirske kompozicije. Djela: opere “Evgenij Onjegin”, “Pikova dama”, simfonija “Patetična”, baleti “Labudovo jezero”, “Ščelkunčik”, “Uspavana ljepotica”, uvertira “Romeo i Julija”.
1870. – Umro srpski socijalista Živojin Žujović, ideolog socijalizma, koji je prvi u Srbiji iznio materijalistički pogled na svijet. Ideje socijalista je prihvatio na školovanju u Rusiji, zatim u Minhenu i Cirihu. Objavio je više studija, rasprava i polemika.
1892. – Rođen srpski pisac Milutin Bojić, autor poeme “Plava grobnica” o masovnom sahranjivanju srpskih vojnika u more, trajnog poetskog spomenika tragedije srpske vojske u Prvom svjetskom ratu poslije povlačenja preko Albanije. Studirao je filozofiju i pedagogiju u Beogradu. Učestvovao je u balkanskim ratovima i u Prvom svjetskom ratu. Poslije povlačenja preko Albanije radio je kao državni službenik na Krfu i u Solunu. Umro je od tuberkuloze u 25. godini i sahranjen je na solunskom groblju Zejtinlik. Djela: četiri knjige pjesama i više drama, uključujući “Kraljevu jesen” i “Uroševu ženidbu”.
1893. – Povodom 400-godišnjice osnivanja Obodske štamparije, Književno-umjetnička zajednica pod predsjedništvom Milana Milićevića priredila prvu izložbu srpskih knjiga u Beogradu.
1901. – Rođen američki filmski glumac Frenk Džejms Kuper, poznat kao Gari Kuper, jedan od najomiljenijih glumaca u istoriji Holivuda, prepoznatljiv po naglašenoj individualnosti. Snimio je 84 filma. Filmovi: “Zakon Divljeg zapada”, “Narednik Jork” /Oskar/, “Kome zvono zvoni”, “Tačno u podne” (Oskar), “Vera Kruz”, “Prijateljsko ubjeđivanje”, “Ljubav popodne”, “Drvo za vješanje”.
1915. – Njemačka podmornica u Prvom svjetskom ratu torpedovala britanski putnički brod “Luzitanija” kod obala Irske u kojem je poginulo 1.198 ljudi, uključujući mnoge Amerikance, što je pokolebalo neutraliste u SAD i doprinijelo raspoloženju za ulazak u rat na strani sila Antante.
1928. – U Velikoj Britaniji starosna granica izbornog prava žena snižena sa 30 na 21 godinu.
1943. – Savezničke snage u Drugom svjetskom ratu zauzele Tunis i Bizertu, prisilivši Nijemce na povlačenje.
1944. – Sovjetske trupe u Drugom svjetskom ratu otpočele napad na Sevastopolj i sutradan su uspjele da izbace Nijemce iz te važne crnomorske luke na poluostrvu Krim.
1945. – Nacistička Njemačka obustavila otpor, čime je okončan Drugi svjetski rat u Evropi, a 9. maja je potpisala bezuslovnu kapitulaciju.
1954. – Oslobodilačke snage Vijetnama potukle Francuze kod Dijen Bijen Fua, što je uticalo na francusku javnost da pojača zahtjeve za prestanak besmislenog rata i francuska vlada je 21. jula 1954. prihvatila sporazum kojim je okončala vojnu intervenciju u bivšim kolonijama u Indokini.
1960. – Leonid Brežnjev na mjestu predsjednika Prezidijuma Vrhovnog sovjeta SSSR naslijedio maršala Klimenta Vorošilova.
1970. – Somalija nacionalizovala sve strane naftne kompanije i banke.
1990. – Dvojica norveških smučara prvi uspjeli da dođu do Sjevernog pola bez pasa, vozila ili bilo kakve pomoći sa strane.
1995. – Kandidat konzervativaca, gradonačelnik Pariza Žak Širak, na predsjedničkim izborima u Francuskoj pobijedio kandidata socijalista Lionela Žospena.
1997. – U izvještaju vlade SAD osuđena saradnja Švajcarske s njemačkim nacistima u Drugom svjetskom ratu, posebno prihvatanje zlata i dragocjenosti opljačkanih od žrtava holokausta. U studiji je navedeno da je time produžen rat, jer je podržana “sposobnost NJemačke da vodi rat”.
1999. – Američki avioni s pet projektila razorili zgradu Ambasade Kine u Beogradu, usmrtivši u njoj troje kineskih novinara, a jedan civil je ubijen prilikom bombardovanja obližnjeg hotela “Jugoslavija”. Prethodno je NATO avijacija, kao i pet dana prije toga, bombama s materijalima visoke provodljivosti onesposobila ključne trafo-stanice na širem području Beograda, izazvavši djelimičan raspad elektroenergetskog sistema u Srbiji.
2000. – Polaganjem zakletve na svečanosti u Kremlju, Vladimir Putin zvanično preuzeo Funkciju predsjednika Ruske Federacije.
2001. – Nekoliko hiljada demonstranata spriječilo postavljanje kamena temeljca za obnovu džamije Ferhadija u Banjaluci. Tom prilikom povrijeđeno 11 Srba i 19 Bošnjaka, a Murat Batić 26. maja podlegao povredama u sarajevskom kliničkom centru Koševo.
2005. – U Berlinu u Njemačkoj, otvoren Memorijalni centar u spomen šest miliona stradalih Jevreja tokom vladavine nacista.
2010. – Umrla Lina Horn, džez pjevačica koja je probila međurasne barijere i postala jedna od prvih crnkinja slavnih u Holivudu i na Brodveju.
Foto: nezavisne.com
Izvor: SRNA
