Danas je srijeda, 28. avgust, 241. dan 2024. Do kraja godine ima 125 dana.
430. – Umro rimski sveštenik Aurelije Avgustin, poznat kao Sveti Avgustin, episkop u rimskoj sjevernoj Africi, najznamenitiji predstavnik rane hrišćanske filozofije, tzv. patristike. U najvažnijem svom djelu – “O državi Božijoj” – istoriju čovječanstva je objašnjavao Božijim namjerama. Pri tome je pravio razliku između idealne – vječne “države Božije” – i privremenih, prolaznih oblika zemaljske države. To djelo je dugo bilo doktrinarni osnov crkvene kritike svjetovnih ustanova.
1645. – Umro holandski pravnik, pisac i humanista Hugo Grocijus, osnivač nauke o međunarodnom pravu. Pripadao je “školi prirodnog prava” i dokazivao jednakost ljudi među sobom i pred zakonom. Takođe je tvrdio da su okeani opšte dobro i da pojedine zemlje nemaju pravo njihovog ekskluzivnog korišćenja. U Holandiji se u vrijeme oštrih sporova rimokatolika i protestanata zauzimao za vjersku toleranciju, dokazujući da su obje grupe hrišćanske i da nema razloga za sukobljavanja, ali je 1618. uhapšen u Utrehtu i 1619. osuđen na doživotnu robiju kao vjerski jeretik. Uspio je 1621. da pobjegne u Francusku i od 1635. do smrti bio je ambasador Švedske u Francuskoj. Djela: pravna i religiozna – “De iure belli ac pacis”, “Mare liberum”, “De iure praedae”, “De veritate religionis Cristianae”, “Via et votum ad pacem eclesiasticam”, drame – “Christus patiens”, “Sophomphaneas”, “Adamus exul”.
1749. – Rođen njemački pisac Johan Volfgang Gete, jedno od najvećih imena svjetske literature. Nekoliko godina poslije završenih studija prava u Strazburu preselio je u Vajmar, gdje je 28 godina bio upravnik pozorišta. Osim književnosti, u kojoj se nametnuo kao obnovitelj lirike, drame, epa i romana, intenzivno se bavio filozofijom, prirodnim naukama, slikarstvom i državničkim poslovima u Vajmaru. Srbe je zadužio pisanjem o srpskoj narodnoj poeziji, kojom se oduševljavao, i prevodom više narodnih pjesama, uključujući “Hasanaginicu”. Ostavio je jednu od najvećih i najzanimljivijih zbirki pisama. Djela: “Faust”, “Vilhelm Majster”, “Verter”, “Izbor po srodnosti”, drame “Gec od Birlinhema”, “Egmont”, “Ifigenija na Tauridi”, “Torkvato Taso”, tragedije “Klaviho”, “Vanbračna kći”, ep “Herman i Doroteja”, putopis “Putovanje po Italiji”, autobiografsko djelo “Iz mog života”, poezija “Marijenbadska elegija”, “Rimske elegije”, “Zapadno-istočni divan”, epigrami “Ksenije”, optičko djelo “Teorija boja”.
1813. – Od rana zadobijenih u bici na Deligradu umro srpski junak iz Prvog srpskog ustanka Jovan Kursula, megdandžija opjevan u narodnim pjesmama. U nizu bitaka se istakao junaštvom, posebno u boju na Crnom vrhu 1809. – kad su Turci pod komandom Alije Gušanca pokušali da prodru u Gružu i Jasenicu – i u septembru 1810. na Varvarinskom polju, kad je junaštvom zadivio ruske dobrovoljce koji su se borili na strani Srba, pa čak i same Turke.
1833. – Parlament zabranio ropstvo u cijeloj Britanskoj imperiji
1849. – Austrijske trupe pod komandom Johana Jozefa Radeckog okupirale italijanski grad Veneciju poslije opsade započete 20. jula 1849.
1877. – Rođen engleski proizvođač automobila i pilot Čarls Stjuart Rols, koji je s Frederikom Henrijem Rojsom 1906. osnovao kompaniju za proizvodnju automobila “Rols-Rojs”. Rojsova firma je 1904. počela da pravi automobile, čiji je izgled impresionirao Rolsa, i njih dvojica su dvije godine kasnije postali suvlasnici kompanije čija su vozila u automobilskoj industriji nenadmašna po luksuzu i kvalitetu. Kompanija “Rols-Rojs” proizvodi i avionske motore. Rols je prvi pilot koji je – u junu 1910. godine – preletio La Manš u oba pravca bez zaustavljanja, a u julu 1910. je kao prvi britanski pilot poginuo u avionskoj nesreći.
1910. – Na svečanoj sjednici Narodne skupštine u Cetinju kneževina Crna Gora proglašena kraljevinom, a knez Nikola Prvi Petrović kraljem.
1916. – Njemačka u Prvom svjetskom ratu objavila rat Rumuniji.
1944. – U južnom francuskom gradu Marseju u Drugom svjetskom ratu predali se preostali njemački vojnici, a istog dana je oslobođen i obližnji Tulon.
1960. – Umro srpski pisac Sima Pandurović, jedan od osnivača srpske moderne. Filozofski fakultet je završio u Beogradu, bio je gimnazijski profesor u Valjevu i Beogradu, uređivao je više časopisa, od kojih je najznačajniji “Misao”. Kritika je oštro reagovala na njegovu prvu zbirku pjesama “Posmrtne počasti”, prožetu pesimizmom, u kojoj je dramatično opjevao bolnu tragediju ljubavi, duševne krize i gorčine, nespokoj i pobunu i osjećanje smrti. Kasniji stihovi su misaono složeniji, ali i u njima preovladava rezignacija. Ispjevao je i niz rodoljubivih pjesama. Prevodio je s francuskog i engleskog jezika – posebno su vrsni prevodi djela Viljema Šekspira. Ostala djela: zbirke pjesama “Dani i noći”, “Okovani slogovi”, “Stihovi”, “Pesme”, knjige eseja “Razgovor o književnosti”, “Ogledi iz estetike”.
1973. – U zemljotresu jugozapadno od Meksiko Sitija poginulo više od 500 ljudi.
1987. – Umro američki filmski režiser DŽon Hjuston, jedan od najistaknutijih američkih sineasta 20. vijeka, izvrstan u radu s glumcima. Snimio je mnoštvo filmova, najviše pustolovnog i kriminalističkog žanra. Filmovi: “Malteški soko”, “Rt Largo”, “Bijasmo stranci”, “Blago Sijera Madre”, “Džungla na asfaltu”, “Crvena značka za hrabrost”, “Afrička kraljica”, “Mobi Dik”, “Noć iguane”, “Odsjaj u zlatnom oku”, “Grad izobilja”, “Naš čovjek iz Australije”, “Sudija za vješanje”, “Eni”, “Ispod vulkana”.
1991. – Umro patrijarh srpski German. Bogoslovski fakultet je studirao u Beogradu, a prava u Parizu. Poslije smrti patrijarha Vikentija 1958. godine izabran je za poglavara Srpske pravoslavne crkve. Zbog teške bolesti, 2. decembra 1990. je na njegovo mjesto izabran patrijarh Pavle.
1994. – Okončan dvodnevni referendum u Republici Srpskoj, na kojem je više od 90 odsto građana odbacilo mirovni plan Kontakt-grupe za bivšu BiH.
1995. – Minobacačka granata je na sarajevskoj pijaci “Markale” usmrtila 37 i ranila 85 ljudi, za šta su optuženi Srbi, što je poslužilo kao izgovor za masovne napade avijacije NATO pakta na Republiku Srpsku.
1996. – Vlada SAD zabranila vođi “Nacije islama” Luisu Farakanu da prihvati obećani libijski poklon od milijardu dolara radi ekonomske i političke pomoći američkim crncima.
2000. – Milan Levar, ključni svjedok u istrazi Haškog tribunala o zločinima hrvatskih trupa nad Srbima u Gospiću, poginuo u podmetnutoj eksploziji u njegovoj kući u Gospiću. Levar je sahranjen 31. avgusta u Gospiću.
2004. – Vatikan vratio Ruskoj pravoslavnoj crkvi ikonu Kazanske Bogorodice iz 16. vijeka, koja se smatra zaštitnicom Rusije.
Danas je hrišćanski praznik Velika Gospojina, odnosno Uspenje presvete Bogorodice. Marija je poslije rođenja Isusa Hrista živjela 48 godina, a, prema hrišćanskim knjigama, na dan njene smrti sišao je sa neba Hristos i pozvao je sebi. Trećeg dana poslije sahrane apostol Toma je otvorio njen grob, ali u njemu nije bilo tijela, što je značilo da se “uspela na nebo”. Među pravoslavnim Srbima taj dan se praznuje kao krsno ime nekih rodova, zavjetni dan nekih naselja, a negdje se održavaju litije. Na Veliku Gospojinu se beru ljekovite trave i odlazi na izvore koji imaju ljekovito dejstvo.
Foto: nezavisne.com
Izvor: SRNA
