Danas je srijeda, 18. septembar, 264. dan 2024. Do kraja godine ima 102 dana.
1502. – Španski moreplovac italijanskog porijekla Kristofor Kolumbo stigao u Kostariku na četvrtom i posljednjem putovanju u Novi svijet.
1709. – Rođen engleski pisac i leksikograf Semjuel Džonson, čiji je “Rječnik engleskog jezika” iz 1755. više od vijeka važio za najautoritativniji na engleskom govornom području. Ostala djela: poema “Taština ljudskih želja”, tragedija “Irena”, knjiga kritika “Životi pjesnika”.
1739. – Beogradskim mirom okončan rat, započet 1737. godine između Otomanskog carstva i Austrije, koja je potisnuta sa Balkana. Srbija je ponovo postala dio Otomanskog carstva, a Austrija je prisiljena da Turcima vrati i Malu Vlašku i dijelove Bosne koje je dobila Požarevačkim mirom 1718.
1759. – Francuzi poslije vojnog poraza morali da prepuste Britancima provinciju Kvebek u Kanadi, a u posljednjoj bici poginula su oba komandanta – Britanac Džejms Volf i Francuz Luj Monkalm.
1810. – U Čileu počeo ustanak protiv španske kolonijalne vlasti pod vođstvom Bernarda O’Iginsa, potonjeg čileanskog diktatora od 1817. do 1823.
1819. – Rođen francuski fizičar Žan Bernar Leon Fuko, koji je s Armanom Ipolitom Lujem Fizoom izmjerio brzinu svjetlosti. Ogledom sa klatnom (Fukoov eksperiment) dokazao je obrtanje Zemlje, pronašao je žiroskop, usavršio teleskop, otkrio vrtložno-vihorne struje u metalnim masama (Fukoove struje).
1851. – Izašao prvi broj “Njujork tajmsa”, dnevnika koji je osnovao Henri Džervis Rejmond.
1905. – Rođena švedska filmska glumica Greta Luiza Gustafson, poznata kao Greta Garbo, najpopularnija zvijezda svjetskog filma, koja je slavu stekla filmovima snimljenim u SAD. Spontana i veoma inteligentna, bila je simbol ženstvenosti i igrala je od 1921. do 1941, kad je odlučila da se povuče. Filmovi: “Poljubac”, “Mata Hari”, “Ana Kristi”, “Kraljica Kristina”, “Ana Karenjina”, “Dama s kamelijama”, “Marija Valevska”.
1911. – Umro ruski premijer Petar Arkadijevič Stolipin, šef vlade od 1906, koji je ekonomskim reformama preporodio rusku privredu i istovremeno veoma oštrim metodama suzbijao boljševike. Smrt je bila posljedica rane zadobijene četiri dana ranije u atentatu u pozorištu u Kijevu. Posebno je ubrzao razvoj poljoprivrede agrarnom reformom, zahvaljujući čemu je zemlja proizvodila nezapamćene viškove hrane.
1931. – Japan započeo rat sa Kinom napadom na Mandžuriju (sjeveroistočna Kina) i ubrzo je okupirao, a 3. marta 1932. je proglasio mandžursku “nezavisnost” (carevina Mandžukuo).
1934. – SSSR ušao u Društvo naroda.
1961. – U avionskoj nesreći iznad Sjeverne Rodezije, pod okolnostima koje nisu rasvijetljene, poginuo je švedski diplomata, generalni sekretar UN od 1953. Hjalmar Agne Dag Hamaršeld, doktor filozofije i akademik. Smrt je prekinula Hamaršeldovu misiju rješavanja kongoanske krize, u kojoj njegovi stavovi nisu bili po volji uticajnih zapadnih zemalja. Posthumno mu je dodijeljena Nobelova nagrada za mir.
1964. – Umro irski pisac Šon O’Kejzi, samouk, čije se drame odlikuju sočnim dijalogom, živim koloritom i likovima, mješavinom tragičnog i komičnog. U mladosti je bio fizički radnik i komunista, organizator irske Građanske armije i borac za slobodu Irske. Djela: “Junona i paun”, “Sjenka tobdžija”, “Katlina sluša”, “Plug i zvijezde”, “Prokletstva i blagoslovi”, “Crvene ruže za mene”, “Doboši oca Neda”, “Biskupove logorske vatre”.
1973. – U UN primljene Istočna i Zapadna Njemačka i Bahami.
1978. – Zbog egipatsko-izraelskog sporazuma u Kemp Dejvidu ostavke kao znak protesta podnijeli šef diplomatije Egipta Ibrahim Kamel i ambasador u SAD Ašraf Gorbal.
1981. – U Francuskoj ukinuta smrtna kazna.
1982. – Libanska hrišćanska milicija okončala masakr u palestinskim izbjegličkim logorima Sabra i Šatila u Bejrutu, tokom kojeg je ubila najmanje 800 ljudi, revanširajući se tako islamskim teroristima koji su četiri dana ranije ubili lidera hrišćana i novoizabranog predsjednika Libana Bešira Džemaila.
1988. – Vojna hunta oborila vladu predsjednika Burme Maunga Maunga, dan pošto je vojska u centru Ranguna pucala na prodemokratske demonstrante i ubila hiljade ljudi.
1993. – Oko 2.000 dobrovoljaca krenulo u opkoljeni grad Suhumi, odgovarajući na apel zemljacima predsjednika Gruzije Eduarda Ševarnandzea da se oružjem suprotstave abhaskim separatistima.
1997. – Islamski teroristi u centru Kaira napali turistički autobus i ubili devet njemačkih turista i egipatskog vozača.
2000. – BiH je na konferenciji o djeci ugroženoj ratom u kanadskom gradu Vinipegu ratifikovala Konvenciju i potpisala protokole o pravima djeteta.
2001. – Na lokaciji u krugu Policijskog centra “13. maj” u Batajnici završena ekshumacija i obdukcija većeg broja nepoznatih ljudskih leševa, tokom koje je ustanovljeno prisustvo najmanje 269 tijela muškaraca različitog uzrasta.
2001. – Američki predsjednik Džordž Buš potpisao Rezoluciju kojom odobrava vojnu akciju protiv onih koji stoje iza napada na Njujork i Vašington.
2003. – BiH je u Berlinu i formalno pristupila bolonjskom procesu, koji podrazumijeva cjelokupnu reformu visokog obrazovanja.
2008. – U arhivi gradske biblioteke u francuskom gradu Nantu otkrivena muzička partitura koju je napisao Volfgang Amadeus Mocart.
2009. – Visoki predstavnik Valentin Incko nametnuo set zakona koji će omogućiti zaključenje supervizije nad distriktom Brčko do 15. novembra.
Foto: nezavisne.com/Ilustracija/Arhiva
Izvor: SRNA
