Danas je petak, 18. oktobar, 291 dan 2019. Do kraja godine ima 74 dana.
1469. – Kraljica Isabela od Kastilje udala se za aragonskog kralja Fernanda Drugog, čime su pod jednom krunom ujedinjene gotovo sve španske hrišćanske zemlje.
1685. – Francuski kralj Luj Šesnaesti poništio “Nantski edikt”, lišivši hugenote /protestante/ svih vjerskih i građanskih sloboda koje im je 1598. garantovao kralj Anri Četvrti.
1692. – Postavljen kamen temeljac Petrovaradinske tvrđave kod Novog Sada, na ruševima srednjovjekovne tvrđave na uzvišenju 40 metara iznad Dunava. Nova tvrđava se sastojala od Gornjeg i Donjeg grada, imala je visoke bedeme i bila je okružena šančevima u koje je puštana voda.
1697. – Rođen italijanski slikar Đovani Antonio Kanal, poznat kao Kanaleto, jedan od najboljih pejzažista 18. vijeka, majstor dočaravanja atmosfere i vedrog prozračnog kolorita. Najviše je slikao Veneciju, njene kanale i palate.
1842. – Rođen srpski političar, ekonomista, diplomata, istoričar i pisac Čedomilj Mijatović, član Srpske kraljevske akademije, utemeljivač Narodne banke Srbije, profesor ekonomije na Velikoj školi u Beogradu. Poslije završenog Liceja u Beogradu studirao je političko-ekonomske nauke u Minhenu, Lajpcigu, Cirihu i Beču. Između 1873. i 1889. bio je više puta ministar inostranih poslova i ministar finansija. Kao šef srpske diplomatije potpisao je s Austro-Ugarskom 1881. “Tajnu konvenciju”, a kao ministar finansija uveo je dinar kao novčanu jedinicu Srbije i metarski sistem mjera. Odlučujuće je doprinio izgradnji željeznica u Srbiji i njenom uključivanju u svjetske finansijske tokove. Prvi je u Srbiji počeo da sistematski izučava privrednu istoriju. Mnogo je prevodio s engleskog jezika, uključujući “Istoriju civilizacije u Engleskoj” Henrija Tomasa Bakla. Poslije pada dinastije Obrenović 1903. napustio je Srbiju i otišao u London, gdje je živio do smrti 1932. Djela: “Izvod iz političke ekonomije”, “Nauka o državnom gazdinstvu ili nauka o financiji”, “Istorija trgovine”, “Financije srpskog kraljevstva”, “Ikonija, vezirova majka”, “Rajko od Rasine”, “Knez Gradoje od Orlova grada”, “Đurađ Branković”, “Uspomene balkanskog diplomate”.
1856. – Rođen srpski geolog i političar Jovan Žujović, geolog svjetskog glasa, utemeljivač geološke nauke u Srbiji, predsjednik Srpske kraljevske akademije, profesor Beogradskog univerziteta, član mnogih inostranih društava i akademija. Osnovao je Srpsko geološko društvo, Mineraloško-geološki zavod i časopis “Geološki anali Balkanskog poluostrva”. Autor je mnogih radova iz svih oblasti geologije i prve geološke karte Srbije i Jugoslavije. Bio je ministar prosvjete i spoljnih poslova Srbije i jedan od osnivača Republikanske demokratske stranke. U politiku je ušao pod uticajem Živojina Žujovića i Svetozara Markovića. Djela: “Geologija Srbije 1 i 2”, “Topografska i petrografska geologija”, “Opšta geologija”.
1860. – Britanske trupe spalile do temelja Juanmingjuan, ljetnju carsku palatu u Pekingu.
1865. – Umro engleski državnik Henri Džon Templ, poznat kao lord Palmerston, dvaput premijer između 1855. i 1865. Organizovao je “Opijumski rat” protiv Kine i Krimski rat protiv Rusije i bio je inicijator gušenja antikolonijalnih ustanaka u Indiji i Kini.
1867. – SAD formalno preuzele suverenitet nad Aljaskom, koju su 30. marta 1867. kupile od Rusije za samo 7,2 miliona dolara.
1893. – Umro francuski kompozitor Šarl Guno, s Kamijem Sen-Sansom glavni predstavnik klasicizma u francuskoj muzici 19. vijeka. Operama “Romeo i Julija” i “Faust” se suprotstavio italijanskom operskom stilu. Popularna je njegova obrada prvog klavirskog preludijuma Johana Sebastijana Baha , a solo pjesmama je uticao na kasnije francuske kompozitore.
1910. – Rođen srpski kompozitor, dirigent i muzikolog Vojislav Vučković, koji je u Pragu završio Konzervatorijum i Majstorsku školu, gdje je i doktorirao. U Beogradu je bio profesor Muzičke škole “Stanković”, dirigent Beogradske filharmonije i saradnik više listova i časopisa. Između dva svjetska rata je učestvovao u radničkom pokretu, organizovao studentske i radničke horove, bavio se muzičkom kritikom. Uhapsila ga je specijalna policija u okupiranom Beogradu i strijeljan je 1942. Djela: simfonijske poeme “Ozareni put”, “Burevesnik”, “Herojski oratorijum”, balet “Čovek koji je ukrao sunce”.
1919. – Rođen kanadski državnik Pjer Eliot Trudo, premijer od 1968. do 1979. i od 1980. do 1984.
1922. – Osnovana Britanska radio-kompanija Bi-Bi-Si.
1925. – Rođena grčka glumica Melina Merkuri, veoma angažovana šezdesetih godina 20. vijeka u borbi protiv vojne hunte, potom ministar kulture u vladi grčkih socijalista. Filmovi: “Stela”, “Onaj koji mora da umre”, “Ciganin i džentlmen”, “Nikad nedjeljom”, “Fedra”, “Pobjednici”, “Jednom nije dovoljno”, “Maja i Brenda”, “Lizistrata”, “Slatka ptica mladosti”, autobiografija “Ja sam rođena Grkinja”.
1931. – Umro američki pronalazač Tomas Alva Edison, koji je zadužio svijet mnogim pronalascima, poput sijalice sa ugljenim vlaknom, fonografa /gramofon/, mikrofona, fonometra. Usavršio je i telegraf i akumulator, znatno poboljšao dinamo-mašinu, pronašao kinetoskop i prvi primijenio celuloidnu filmsku traku od 35 milimetara. Sagradio je prvi filmski atelje u svijetu. Registrovao je više od hiljadu pronalazaka, a savremenici su ga smatrali “prvim dobrotvorom čovječanstva”.
1967. – Sovjetski vasionski brod “Venera 4” ušao u atmosferu Venere i emitovao je podatke na Zemlju dok nije izgubio kontakt 27 kilometara iznad površine Venere.
1982. – Umro francuski državnik Pjer Mandes Frans, vođa lijevog krila Radikalsocijalističke partije, koji je, pošto je 1954. postao premijer, okončao francusku vojnu intervenciju u Indokini. Vlast je izgubio 1955. zbog privrednih problema i pobune u Alžiru. U Drugom svjetskom ratu se borio u Pokretu otpora do 1942, poslije čega se prebacio u London i učestvovao u vazduhoplovnim akcijama saveznika u sastavu bombarderske grupe “Loren”.
1991. – Beogradska televizija počela da emituje program posredstvom satelita.
1998. – Najmanje 700 ljudi poginulo prilikom eksplozije naftovoda na jugu Nigerije.
1998. – Tajvanski izaslanik Ku Čen Fu, na kraju šestodnevne posjete Kini, razgovarao s kineskim predsjednikom Đangom Ceminom, što je bio prvi susret na najvišem nivou dviju strana nakon 1949. godine.
2004. – U Haškom sudu počeo dokazni postupak odbrane na suđenjima ratnim komandantima muslimanskih snaga Enveru Hadžihasanoviću i Amiru Kuburi, optuženim za ratne zločine nad hrvatskim civilima i pripadnicima HVO-a, počinjenim u centralnoj Bosni 1993. godine.
Foto: N.N.
Izvor: Nezavisne
