U Doboju je održana Svečana akademija povodom 108 godina od stradanje 45.791 Srbina interniranog u austrougarski logor u Doboju tokom Prvog svjetskog rata, koji je i prvi koncentracioni logor u modernoj Evropi u 20. vijeku.
Akademiju je organizovala Medicinska škola u Doboju uz podršku sveštenstva dobojskog Spomen-hrama Svetih apostola Petra i Pavla i Gradske uprave Doboj.
Profesor pravoslavne vjeronauke u Medicinskoj školi đakon Vlado Mojević održao je istorijski čas s ciljem da podstakne građane i prvenstveno učenike srednjih škola da čuvaju i njeguju istoriju o najvećem srpskom stratištu tokom Prvog svjetskog rata o kome se vrlo malo zna i koje još uvijek nije u dovoljnoj mjeri istraženo.
Tokom besjede Mojević je naveo da je Doboj, od varoši koja se tek počela razvijati, od 27. decembra 1915. godine postao najveće srpsko stratište i gubilište.
“Austrougarska je formirala prvi koncetracioni logor u modernoj Evropi, isključivo namijenjen za Srbe koji su dovođeni iz pograničnih dijelova BiH i Srbije kako bi se razdvojili Srbi sa obje strane Drine, na način da nije biran ni uzrast ni pol”, kaže Mojević.
On je naveo podatak da je samo u aprilu 1916. godine umrlo i glađu izmučeno 643 djece.
Mojević je najavio da će svakog 27. decembra biti organizovana svečana akademija u znak sjećanja na stradalnike dobojskog logora za Srbe koji je osnovan 27. decembra 1915. godine i bio u funkciji do 5. jula 1917. godine.
Na svečanoj akademiji, koja je održan u amfiteatru Administrativnog centra grada, učestvovale su dramska i istorijska sekcija Medicinske škole, uz nastup Dječijeg crkvenog hora “Javor”.
Stradalnike u dobojskom logoru je Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve proglasio novomučenicima Eparhije zvorničko-tuzlanske.
Na molbu i inicijativu profesora pravoslavne vjeronauke Vlade Mojevića uz podršku direktora Medicinske škole Milene Damjanović, Republički pedagoški zavod Republike Srpske donio je odluku da se svakog 27. decembra u svim srednjim i osnovnim školama Republike Srpske posveti jedan čas na uspomenu o stradanju Srba u Dobojskom logoru 1915-1917. godine.
Preporuka je da škole u plan izleta i ekskurzija mogu uvrstiti posjetu Spomen-kompleks u hramu Svetih apostola Petra i Pavla i spomen-kosturnicu koji su podignuti u spomen ovim stradalim mučenicima.
Spomen-hram Svetih apostola Petra i Pavla građen je od 1931. do 1937. godine pod pokroviteljstvom rukovodstva Kraljevine Jugoslavije, a kao zadužbina Srba sa svih prostora u pomen srpskim žrtvama austougarskog režima postradalih u dobojskom logoru od 1915. do 1917. godine.
Uz spomen-hram podignuta je spomen-kosturnica u kojoj je sahranjeno 5.000 srpskih žrtava iz masovnih grobnica oko Doboja.
Spomen-kompleks je 18. septembra 1938. godine osveštao NJegova svetost patrijarh srpski Gavrilo /Dožić/, a već 31. decembra iste godine održan je Svesrpski sabor.
Tokom Drugog svjetskog rata, zahvaljujući Eleni Pulfer, spriječena je namjera ustaša da se crkva minira i ona je pretvorena u vojni magacin, dok je spomen-kosturnica uništena.
Spomen-kosturnica je obnovljena 1954. godine bez krsnog znamenja. Krst je vraćen nakon osnivanja Republike Srpske.
Prvi podaci o dobojskom logoru predočeni su tek u “Spomenici posvećenoj mučenicima i žrtvama dobojske internacije iz svjetskog rata 1915/16.”, koja je urađena prilikom osveštanja spomenika 1938. godine.
Prema podacima iz knjige “Dobojski logor” autora Dušana Paravca, pisane na osnovu crkvenih dokumenata i izjava preživjelih logoraša, austrougarski logor bio je na prostoru sadašnje Željezničke stanice u Doboju, a zarobljeni Srbi bili su smješteni u drvenim barakama u kojima su prethodno konji austrougarske vojske uginuli od zarazne bolesti sakagije.
U logor je do 5. jula 1917. godine interniran 45.791 Srbin, među kojima 16.673 muškarca i 16.996 žena i djece iz BiH, te 12.122 srpska vojnika i jedan broj starijih ljudi, žena i djece iz Srbije i Crne Gore, od kojih je oko 12.000 stradalo
Odbor Vlade Republike Srpske za njegovanje tradicije oslobodilačkih ratova uvrstio je internaciju Srba u dobojski logor u kalendar značajnih događaja.
Foto: srna.rs
Izvor: SRNA
