Osnivanje i proglašenje Republike Srpske 9. januara 1992. godine i donošenje njenog Ustava 28. februara ima istorijski značaj jer je njime obezbijeđena garancija očuvanja identiteta, subjektiviteta i državotvornosti Srba kao konstitutivnog naroda u BiH, rekao je Srni profesor ustavnog prava iz Banjaluke Mile Dmičić.
Dmičić je naveo da je Ustav Srpske, kao osnovni i najviši pravni akt nove samostalne i demokratske države nastale u procesu disolucije ranije jugoslovenske federacije, donesen u početnoj fazi njenog konstituisanja, prije početka tragičnih ratnih sukoba.
– Njime su uspostavljeni temelji njenog ustavnog, pravnog i političkog sistema. Donesen je na osnovu Deklaracije o proglašenju Republike srpskog naroda BiH samo četrdeset dana nakon proglašenja Republike. Time je, formalnopravno, nastao novi državopravni subjekat srpskog naroda sa svim neophodnim konstitutivnim elementima – teritorija, iako još neomeđena, stanovništvo i organizacija državne vlasti – rekao je Dmičić.
On je naglasio da Republika Srpska, koja je ranije nastala faktičkim putem, nije imala međunarodni subjektivitet, ali je imala sva obilježja suverene države.
– Stvorena je i zasnovana na unutrašnjem /domaćem/ pravu – aktima usvojenim u parlamentu i političkoj volji naroda, i na međunarodnom pravu – Dejtonskom mirovnom sporazumu, kao međunarodnim aktom kojim je priznat i utvrđen njen državopravni položaj u okviru BiH – podsjetio je Dmičić.
Prema njegovim riječima, Srpska je trajna istorijska, pravna i politička kategorija, nosilac suvereniteta na unutrašnjem planu, a dijelom i međunarodnog suvereniteta.
– Ona, u skladu sa Ustavom BiH, može da uspostavlja specijalne paralelne odnose sa susjednim državama, a u skladu sa međunarodnim pravom ima pravo na samoopredjeljenje, samoorganizovanje i udruživanje – naveo je Dmičić.
On je podsjetio da su najobimnije ustavne promjene vršene zbog usaglašavanja sa Ustavom BiH i Dejtonskim mirovnim sporazumom, ali i na osnovu mišljenja Venecijanske komisije, odluka Ustavnog suda BiH o konstitutivnosti naroda, kao i obavezujućih i nametnutih odluka visokog predstavnika, što je odlučujući razlog za zahtjev da se vrate neustavne i nezakonito prenesene i preuzete nadležnosti entiteta i uspostave izvorna dejtonska rješenja.
Dmičić kaže da, prema Ustavu, o njegovim promjenama ili donošenju novog ustava obavezno odlučuje i Vijeće naroda kvalifikovanom većinom svojih članova iz svakog konstitutivnog naroda i iz reda “ostalih”.
– Ovakav način odlučivanja uslovljen je njegovim značajem kao osnovnog i najvišeg pravnog akta. U tom smislu, u sadašnjim uslovima, pristupanje ustavnim promjenama ili donošenju novog ustava je ograničeno s obzirom na to da će Vijeće naroda, odnosno predstavnici pojedinih klubova i konstitutivnih naroda u njemu, najvjerovatnije izraziti direktno neprihvatanje ili uslovljavanje, odnosno blokiranje iz političkih ili drugih razloga – naglasio je Dmičić.
Prvi Ustav Republike Srpske donesen je 28. februara 1992. godine pod nazivom Ustav Srpske Republike BiH i bio je temelj pravne moći, sigurnosti, legaliteta i legitimiteta Srpske.
Ovim aktom definisan je politički okvir Republike Srpske i funkcionisanje njenih demokratskih institucija, te stvoren temelj na kojem Srpska i danas počiva.
Foto: rtrs.tv
Izvor: SRNA
