Danas je utorak, 21. jul, 203. dan 2020. godine. Do kraja godine ostala su još 163 dana.
1542. – Kardinal Đovano Pjetro Karfa, radi borbe protiv protestantizma, u Rimu uspostavio inkviziciju, što je odobrio njegov prethodnik u papskoj stolici Pavle Treći. Kao papa Pavle Četvrti 1559. godine uspostavio je “Listu zabranjenih knjiga”.
1620. – Rođen francuski astronom Žan Pikar, koji je prvi precizno izmjerio stepen meridijanskog luka i omogućio tačnije izračunavanje poluprečnika Zemlje. Godine 1679. pokrenuo je astronomski almanah “Konesans de tamp”.
1718. – Poslije pobjeda austrijskog feldmaršala francuskog porijekla Franca Evgenija Savojskog nad Turcima, zaključen Požarevački mir kojim je Austrija dobila Srbiju sjeverno od Zapadne Morave, Banat i sjevernu Bosnu.
1773. – Papa Klement Četrnaesti raspustio rimokatolički jezuitski red.
1798. – Poslije pobjede kod piramida nad armijom Memeluka francuski general Napoleon Bonaparta zavladao Egiptom.
1816. – Rođen osnivač britanske novinske agencije “Rojter”, po čijem je prezimenu nazvana najstarija agencija u svijetu.
1884. – Rođen srpski biolog i fiziolog Ivan Đaja, profesor Univerziteta u Beogradu i član Srpske akademije nauka i umjetnosti, koji je zbog istraživanja fiziologije duboko ohlađenog organizma stekao svjetski renome. Jedan je od osnivača hipotermije /”Đajin metod postizanja hipotermije”/. Godine 1910. osnovao je prvu katedru za fiziologiju kod nas. Objavio je, sam ili sa saradnicima, više od 200 naučnih radova. Djela: “Osnovi fiziologije” /prvi udžbenik fiziologije na srpskom jeziku/, “Od života do civilizacije”, “Pogled u život”, “Eksperimentalno traženje energetske osnove u živih bića”, “Biološki listići”, “Putopisi”…
1899. – Rođen američki pisac Ernest Miler Hemingvej, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1954. godine. U Prvom svjetskom ratu učestvovao je na italijanskom frontu, što je opisao u romanu “Zbogom, oružje”. Iskustva iz Španskog građanskog rata ovjekovječio je u romanu “Za kim zvona zvone”, a s puta po Africi su nastali “Snjegovi Kilimandžara” i “Zeleni bregovi Afrike”. Reporterski je obilježio činjenice, što je odlika “škole” pisaca koju je predvodio između dva svjetska rata. Isticao je snagu osnovnih ljudskih nagona, a najčešći motivi bili su rat, lov, borba sa bikovima, pijanstvo, seks – često u grubim, katkad brutalnim vidovima. Ubio se 1961. godine. Ostala djela: romani “Starac i more”, “Pokretni praznik”, “Proljećne bujice”, “Sunce se ponovo rađa”, “Imati i nemati”, “Preko rijeke, pa u šumu”, drama “Peta kolona”.
1904. – Poslije 13 godina okončana gradnja Transsibirske željeznice od Moskve do Nahotke kod Vladivostoka, najduže u svijetu /duže od 9.300 kilometara/.
1921. – Jugoslovenskog ministra unutrašnjih poslova Milorada Draškovića u Delnicama ubio član ljevičarske terorističke grupe “Crvena pravda” Alija Alijagić kao znak protesta zbog provođenja takozvanog režima Obznane. Vlada je ubrzo poslije atentata donijela Zakon o zaštiti države, kojim je Komunistička partija Jugoslavije kao prevratnička organizacija stavljena van zakona.
1940. – Odlukom parlamenta Litvanije, Letonije i Estonije uspostavljena sovjetska vlast i tri do tada samostalne baltičke države uključene su u SSSR.
1960. – Na Cejlonu /Šri Lanka/ Sirimavo Bandaranaike postala prva žena premijer u svijetu, naslijedivši supruga Solomana, ubijenog u atentatu.
1976. – Od eksplozije bombe, podmetnute pod automobil, poginuo britanski ambasador u Irskoj Kristofer Juart – Bigs.
1985. – Umro srpski glumac Zoran Radmilović, neprevaziđeni majstor improvizacije, koji je oduševljavao pozorišnu publiku više nego iko i prije i poslije njega, često stvarajući utisak da je sam – čitavo pozorište. Glumačku karijeru je počeo kao student 1960. godine u Beogradskom dramskom pozorištu, a 1964. godine prešao u Atelje 212. Legenda za života, upamćen je po nizu briljantnih uloga, poput kralja Ibija, Radovana Trećeg, Trigorina u “Galebu”, Laze Kostića u “Santa Maria della Salute” … Igrao je u mnogim filmovima i televizijskim serijama .
1985. – Umro srpski pisac Aleksandar Vučo, rodonačelnik moderne poezije za djecu u srpskoj književnisti, pripadnik pokreta nadrealista. Djela: romani “Gluho doba” /sa Dušanom Matićem/, “Koren vida”, “Raspust”, “Mrtve javke”, “Zasluge”, “Poziv na maštanje”, “Omame”, “I tako dalje omame”, “Omame – kraj”, poeme “Humor zaspalo”, “Nemenikuće – Ćirilo i Metodije”, “Mastodonoti”, zbirke pjesama “Krov nad prozorom”, “Ako se još jednom setim”, “Pesme”, “Alge”, “Momak i po hoću da budem”.
1993. – Savjet bezbjednosti UN odlučio da ne ukida embargo prema Iraku, uveden prije više od tri godine.
1994. – Ruski pisac Aleksandar Isajevič Solženjicin, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1970. godine, prvi put došao u Moskvu poslije protjerivanja iz otadžbine 1974. godine.
2003. – U Solunu održan samit EU i zemalja zapadnog Balkana, na kome je usvojena zajednička deklaracija, u kojoj je izražena jasna poruka da će zemlje zapadnog Balkana biti primljene u punopravno članstvo EU kad ispune postavljene uslove i usvoje evropske standarde. Deklaracija predviđa da za pet zemalja zapadnog Balkana – BiH, Srbiju i Crnu Goru, Hrvatsku, Makedoniju i Albaniju, kao pomoć u njihovom putu ka EU, izdvoji dodatnih 200 miliona evra za period od 2004. do 2006. godine.
2004. – Generalna skupština UN usvojila rezoluciju u kojoj od Izraela zahtijeva da poštuje stav Međunarodnog suda pravde kojim se naređuje prekid gradnje odbrambenog zida na okupiranoj palestinskoj teritoriji.
2008. – U zatvoru umro Dinko Šakić, komandant ustaškog logora smrti “Jasenovac”.
Foto: N.N.
Izvor: SRNA
