Danas je utorak, 23. jul, 203. dan 2019. Do kraja godine ima 161 dan.
1757 – Umro je italijanski kompozitor Domeniko Skarlati (Domenico Scarlatti), virtuoz na čembalu. Komponovao je 555 sonata za čembalo koristeći novu tehniku kojom je postizao briljantne efekte.
1759 – Rusi su u Sedmogodišnjem ratu, pod komandom generala Petra Semjonoviča Saltikova, potukli prusku armiju u bici kod Kaja, na istoku Nemačke.
1828 – Vilijem Bart (William Burt) iz Mičigena, SAD, patentirao je “tipografer” koji se smatra prvom pisaćom mašinom.
1840 – Britanski parlament donio je zakon o ujedinjenju Gornje Kanade, sa pretežno engleskim stanovništvom, i Donje, sa pretežno francuskim stanovništvom (Kvebek), u jednu političko-upravnu celinu sa zajedničkim parlamentom.
1875 – Umro je američki pronalazač Ajzak Merit Singer (Isaac Merritt), koji je 1851. usavršio prvu šivaću mašinu koja je ušla u široku upotrebu.
1885 – Umro je američki general i državnik Julisiz Simpson Grant (Ulysses), vrhovni komandant armije Severa u građanskom ratu (1861-65) i predsednik SAD (1869-77).
1892 – Rođen je Haile Selasije I (Selassie), etiopski car od 1930. Iz zemlje je izbjegao 1936, nakon italijanske okupacije, vratio se 1941. i vladao do 1974, kad je zbačen državnim udarom.
1914 – Austro-Ugarska je uputila ultimatum Srbiji da sprovede istragu povodom atentata na prestolonasljednika Franca Ferdinanda 28. juna u Sarajevu, zahtijevajući da u istrazi učestvuju i austrougarski policajci. Srbija je odbila zahtjev, smatrajući da je to zadiranje u suverenitet države. Austro-Ugarska je 28. jula objavila rat Srbiji.
1916 – Umro je škotski hemičar Vilijam Remzi (William Ramsay) dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1904. Prvi je ustanovio nastajanje jednog elementa iz drugog (helijuma iz radijuma), otkrio je sve plemenite gasove od argona i helijuma do radona i odredio im mestu u periodnom sistemu elemenata.
1920 – Francuske trupe savladale su arapsku vojsku kralja Fejsala I, ušle u Damask i učvrstile svoj mandat nad Sirijom.
1931 – Rođen je ruski šahovski velemajstor Viktor Korčnoj, jedan od najboljih šahista 20. veka, koji je 1976. emigrirao iz tadašnjeg SSSR-a.
1942 – Njemačke trupe počele su nadiranje prema Staljingradu (Volgograd) gde je vođena jedna od najvećih bitaka Drugog svjetskog rata. Završena je 2. februara 1943. njemačkim porazom.
1943 – U eksploziji bombe podmetnute u hotelu “King David” u Jerusalimu poginulo je više od 90 osoba, mahom britanskih oficira i vojnih službenika. Odgovornost je preuzela ekstremna jevrejska cionistička organizacija “Irgun”.
1948 – Umro je američki filmski režiser i producent Dejvid Vork Grifit (David Wark Griffith), jedan od najznačajnijih filmskih stvaralaca u epohi nijemog filma.
1951 – U zatvoru je umro francuski maršal Anri Filip Peten (Henry Philippe Petain), junak iz Prvog svjetskog rata, koji je, međutim, tokom Drugog svjetskog rata, poslije kapitulacije Francuske, bio šef profašističkog režima sa sedištem u Višiju. Istog dana 1945. Peten je izveden pred sud i osuđen na doživotnu robiju.
1952 – U Egiptu je izvršen vojni puč pod vođstvom generala Mohameda Nagiba (Mohammed Neguib), kojim je zbačen kralj Faruk I (Farouk). Na presto je stupio njegov maloljetni sin Fuad II, ali je već naredne godine proglašena republika na čelu s generalom Nagibom.
1974 – Grčka vojna vlada pozvala je Konstantina Karamanlisa (Constantine) da se vrati iz izbjeglištva u Parizu i formira vladu. To je bio kraj sedmogodišnje vladavine vojne hunte u Grčkoj.
1982 – Međunarodna komisija za lov na kitove donela je odluku o potpunoj zabrani komercijalnog lova na kitove. Zabrana je stupila na snagu 1985.
1983 – Borba za nezavisnost Tamila eskalirala je u građanski rat u Šri Lanki, kada su tamilski pobunjenici ubili 13 vojnika, a sinhaleška većina odgovorila ubijanjem hiljade tamilskih civila na jugu zemlje.
1991 – Komunistička partija SSSR-a objavila je nacrt platforme kojom se prihvata privatna svojina, integracija ekonomije u svjetsko tržište i sloboda vjeroispovijesti.
1995 – UN su izdale naredbu o raspoređivanju Snaga za brza dejstva na području Sarajeva, “kako bi ojačale odbranu grada”.
1996 – U Sarajevo je stigao prvi kontigent oružja iz američkog programa “Opremi i obuči”, namijenjen armiji Federacije Bosne i Hercegovine.
1997 – Savezna skupština izabrala je Slobodana Miloševića, dotadašnjeg predsjednika Srbije, za predsednika SR Jugoslavije. Ispred skupštinske zgrade okupilo se više hiljada ljudi, jedni su izražavali podršku, a drugi protestovali, dok su beogradski studenti akcijom “Jedna izgubljena glava, jedna cipela” obilježili osam godina Miloševićeve vladavine tokom koje je ogroman broj mladih ljudi napustio zemlju.
1999 – Umro je marokanski kralj Hasan II (Hassan), nakon 38 godina vladavine. Naslijedio ga je sin Mohamed (Mohammed).
1999 – Ruski kosmonaut Sergej Avdejev postavio je, boraveći u svemirskoj stanici “Mir” 712 dana, novi rekord u neprekidnom boravku u svemiru.
1999 – U selu Staro Gracko, na Kosovu, ubijeno je 14 srpskih seljaka dok su na svojim imanjima žnjeli pšenicu. To je bio prvi masakr tih razmjera od ulaska Kfora na Kosovo 10. juna 1999. godine.
2000 – Lans Armstrong je drugu godinu za redom pobijedio na prestižnoj trci “Tur d Frans”, iako su ljekari tokom njegovog liječenja 1996. godine procijenili da su male šanse da preživi galopirajući rak.
2002 – U izraelskom raketnom napadu na pojas Gaze ubijen je šef oružanog krila islamističkog pokreta Hamas za tu oblast, Salah Šehade, koji je bio meta napada. U napadu je poginulo još 14 Palestinaca, a oko 140 je ranjeno.
2003 – U Mostaru (BiH) je svečano otvoren most čija je obnova trajala sedam godina. Stari most, koji je bio simbol tog grada srušili su 9. novembra 1993. pripadnici Hrvatskog vijeća odbrane (HVO). Grad je tada bio podijeljen na hrvatski i bošnjački deo.
2005 – U terorističkim napadima u egipatskom ljetovalištu Šarmel-Šeik i u hotelima u obližnjem Nema Beju poginulo je 88, a ranjeno preko 150 osoba.
2006 – U Beču je održan sastanak predsjednika i premijera Srbije Borisa Tadića i Vojislava Koštunice i Kosova Fatmira Sejdiua i Agima Čekua o statusu te pokrajine. To je prvi susret lidera Srbije i Kosova od kada je 1999. ta pokrajina prešla pod upravu UN.
2007 – Umro je bivši avganistanski kralj Mohamed Zahir Šah koji je vladao Avganistanom od 1933. do 1973. kada je svrgnut. Do 2002. živio je u izgnanstvu u Italiji.
2011 – Umrla je britanska pjevačica i tekstopisac Ejmi Vajnhaus (Amy Winehouse) dobitnica pet Gremi nagrada za studijski album “Back to Black” iz 2006. kojim se proslavila. Nagradu BRIT za najbolju britansku umetnicu dobila je 2007. godine.
2012 – Umro je Dragan Babić, novinar i urednik Radio-televizije Srbije. Uređivao je i vodio putopisno-obrazovne emisije “Dvogled” i jednu od prvih emisija uživo posvećene filmu “Kino oko”.
2014 – Pedeset jedna osoba je poginula kada se prilikom prinudnog sletanja na aerodrom u gradu Magongu na Tajvanu srušio avion kompanije TransAzija ervejs sa 58 putnika.
2016 – Poginulo je 60 osoba i više od 200 ranjeno u bombaškom napadu tokom demonstracija pripadnika šiitske hazarske manjine u Kabulu, Avganistan.
2017 – Požar koji je zahvatio hrvatski region Konavle, uz granicu s Crnom Gorom, izazvao je 34 eksplozije mina zaostalih na tom području koje se smatralo razminiranim.
Foto: N.N.
Izvor: B92
