Danas je utorak, 9. jul, 190. dan 2019. Do kraja godine ima 175 dana.
1441. – Umro flamanski slikar Jan van Ajk, jedan od najvećih evropskih slikara 15. vijeka, začetnik renesansnog realističkog slikarstva u sjevernoj Evropi, tvorac flamanske slikarske škole. Među prvima je počeo da slika uljanim bojama i spojio je gotsku komponentu s duhom renesanse, otkrivajući svijet čula i iskazavši vrhunsko majstorstvo u slikanju detalja koje je skladno uklapao u cjelinu. Proslavio se oslikavanjem oltara u katedrali u Ganu i izradio je niz izuzetnih portreta, iskazavši rijetko umijeće dočaravanja fluida vazduha i svjetlosti koja obliva predmete, čime je naturalističke elemente slike bojio atmosferom poetskog snoviđenja.
1519. – Španski osvajač Ernan Kortes iskrcao se na obalu Meksičkog zaliva, gdje je osnovao grad Vera Krus i započeo osvajanje Meksika, koje je okončao 1521. uništenjem carstva Asteka.
1762. – Abdicirao ruski car njemačkog porijekla Petar Treći Fjodorovič Romanov, koji je vladao samo nekoliko mjeseci. Dvorskom prevratu je prethodilo nezadovoljstvo labilnim Petrom Trećim, koje je kulminiralo sramnim okončanjem sedmogodišnjeg rata s Pruskom, kad je pruski uticaj postao presudan u ruskoj unutrašnjoj i spoljnoj politici. Zavjerenici su pridobili carsku gardu, Senat i Sveti sinod Ruske pravoslavne crkve i prisilili cara na abdikaciju, potom ga uhapsili i otrovali na osnovu naredbe njegove supruge Katarine Druge Aleksejevne, poznate kao carica Katarina Velika.
1810. – Francuski car Napoleon Prvi Bonaparta anektirao Holandiju poslije abdikacije s prijestola te zemlje njegovog brata Luja Napoleona.
1816. – Kongres u Tukumanu objavio nezavisnost Ujedinjenih provincija Rio de la Plate od Španije.
1877. – U Vimbldonu počeo prvi teniski turnir.
1879. – Rođen italijanski kompozitor Otorino Respigi, đak Nikolaja Andrejeviča Rimskog-Korsakova, koji je stvarao djela raskošnih orkestarskih boja, uglavnom u impresionističkom maniru. Djela: “Gregorijanski koncert” za violinu i orkestar, simfonijske poeme “Rimske pinije”, “Rimske fontane”, “Rimski praznici”, opere.
1913. – Pobjedom srpske vojske nad bugarskim trupama završena Bregalnička bitka, što je bilo odlučujuće za pobjedu Srbije, Crne Gore i Grčke u Drugom balkanskom ratu protiv Bugarske.
1916. – Rođen engleski državnik Edvard Hit, vođa Konzervativne partije od 1965. do 1975. Kao premijer Velike Britanije od 1970. do 1974. uveo je zemlju u Evropsku ekonomsku zajednicu.
1922. – Amerikanac DŽoni Vajsmiler preplivao 100 metara za 58,6 sekundi, postavši prvi čovjek kojem je trebalo manje od minuta da prepliva tu dionicu.
1932. – Umro američki pronalazač King Kemp DŽilet, koji je izumio nožić za brijanje, kod nas poznat kao “žilet”, prema francuskoj verziji njegovog prezimena.
1941. – U Banjički logor – koji je u Drugom svjetskom ratu u kasarni 18. pješadijskog puka bivše jugoslovenske vojske u Beogradu osnovala njemačka okupatorska vlast – doveden je prvi zatvorenik. U registar logora, koji je radio do oktobra 1944, upisano je 23.637 zatvorenika, ali se posredno može zaključiti da je brojka znatno veća, jer je u Jajincima, gdje su strijeljani logoraši iz tog logora, sa Starog Sajmišta i drugih zatvora ubijeno najmanje 70.000 ljudi.
1941. – Ustaše u Drugom svjetskom ratu u Kerestincu kod Zagreba strijeljale antifašističke borce i publiciste Božidara Adžiju, Ognjena Pricu i Otokara Keršovanija.
1944. – Predsjednik izbjegličke vlade Kraljevine Jugoslavije Ivan Šubašić upoznao svjetsku javnost putem Radio-Londona o sporazumu koji je sklopio s maršalom Josipom Brozom Titom.
1960. – Sovjetski lider Nikita Sergejevič Hruščov upozorio SAD da ne intervenišu protiv Kube, jer će u tom slučaju sovjetske snage podržati kubanski narod.
1963. – Potpisan sporazum o formiranju Federacije Malezije, u čiji sastav su ušli Malaja, Singapur, Saravak i Sjeverni Borneo. Dvije godine kasnije Singapur je istupio iz Malezije.
1996. – Ruske snage obnovile operaciju u Čečeniji poslije ponovnog izbora Borisa Nikolajeviča Jeljcina za predsjednika Rusije.
1997. – Američkom bokseru teške kategorije Majklu Tajsonu izrečena jednogodišnja zabrana izlaska na ring i kazna od tri miliona dolara zato što je tokom meča za titulu svjetskog prvaka ujeo za uvo svog protivnika Ivandera Holifilda.
1999. – Umro srpski istoriograf Fedor Nikić, osnivač Muzeja fruškogorskih manastira. Univerzitetsku karijeru je počeo u Beogradu pod okriljem profesora Slobodana Jovanovića, a nastavio u Subotici na Pravnom fakultetu. Bavio se ustavnim pravom, manjinskim pitanjem i crkvenom reformom. Napisao je više djela, uključujući “Lokalne uprave Srbije u 19. i 20. veku”.
2006. – Kod Nijagarinih vodopada svečano otkriven spomenik velikom srpskom naučniku Nikoli Tesli.
2008. – NATO sa Albanijom i Hrvatskom potpisao Protokol o pristupanju.
2011. – Južni Sudan svečano proglasio nezavisnost, poslije 50 godina sukoba sa sjevernim dijelom zemlje u kojima je poginulo više od dva miliona ljudi. Nezavisnost Južnog Sudana rezultat je mirovnog sporazuma iz 2005. kojim je okončan građanski rat.
Foto: N.N.
Izvor: Nezavisne
