Danas je srijeda, 27. decembar, 361. dan 2023. Do kraja godine ima četiri dana.
1571. – Rođen njemački astronom, matematičar i fizičar Johan Kepler, koji je s tri zakona o kretanju planeta konačno utvrdio valjanost heliocentričnog sistema i udario temelje nove astronomije. Izračunao je i površinu i zapreminu geometrijskih tijela koja do tada nisu proučavana.
1822. – Rođen francuski hemičar i biolog Luj Paster, član Francuske akademije, pronalazač vakcina protiv bjesnila, antraksa i crvenog vjetra. Dokazao je da bakterije izazivaju truljenje i otkrio da se hrana može konzervisati zagrijavanjem, najčešće u trajanju od 30 minuta, do određene temperature, što sprečava razmnožavanje bakterija. Osnovao je mikrobiologiju i stereohemiju. Organizovao je čuveni institut u Parizu, nazvan njegovim imenom.
1831. – Engleski prirodnjak Čarls Darvin brodom “Bigl” isplovio iz Plimuta, započevši petogodišnju ekspediciju tokom koje je sakupio ogroman materijal na osnovu kojeg je napisao epohalno djelo “Postanak vrsta”. Na obalama Južne Amerike i ostrvima u Tihom okeanu proučavao je geološke formacije, biljke i životinje. Zaključio je da su se živi organizmi postepeno mijenjali i zasnovao prvu naučnu teoriju o evoluciji živih bića, nazvanu, prema njegovom prezimenu, “darvinizam”. “Postanak vrsta” je revolucionisao biologiju i izazvao žestoke napade crkvenih krugova.
1882. – U Beogradu objavljen sporazum o uspostavljanju diplomatskih odnosa Srbije i SAD. U skupštini je pročitan ukaz kneza Milana Obrenovića o odobrenju Trgovinskog sporazuma i Konzularne konvencije dvije zemlje. Konvencija je štitila prava građana dviju država, što je posebno koristilo srpskim iseljenicima u SAD. Sporazum je obezbijedio građanima dviju zemalja slobodan ulaz, kretanje i boravak na bilo kom dijelu teritorije druge zemlje i obavljanje poslova uz ličnu i imovinsku zaštitu, na isti način kao i za građane tzv. najpovlašćenije nacije.
1904. – Rođena američka filmska glumica njemačkog porijekla Marija Magdalena fon Loš, poznata kao Marlen Ditrih, koja je snimila više od 50 filmova i važila za najtipičniji primjer vamp-glumice. Najveći dio života provela je u SAD, gdje je pobjegla od režima Adolfa Hitlera, odbivši 1937. sjajnu umjetničku karijeru u NJemačkoj, koju joj je ponudio nacistički diktator. Filmovi: “Plavi anđeo”, “Žudnja”, “Maroko”, “Šangaj-ekspres”, “Kismet”, “Obešćašćena”, “Svjedok optužbe”, “Suđenje u Nirnbergu”.
1927. – Pobjedom frakcije Josifa Staljina ruski revolucionar i bivši rukovodilac Crvene armije i prvi šef sovjetske diplomatije Lav Trocki isključen je iz Komunističke partije. Dvije godine kasnije protjeran je iz SSSR-a i ubijen u Meksiku 1940, po Staljinovom nalogu.
1941. – Sporazumom da bugarska fašistička armija okupira istočnu Srbiju u Sofiji su u Drugom svjetskom ratu završeni njemačko-bugarski pregovori. Bugarske okupatorske trupe su na osnovu tog sporazuma ubrzo zaposjele Niški, Moravski, Kruševački i Zaječarski okrug i počele – kao i u Prvom svjetskom ratu – teror nad srpskim civilima u ime velikobugarskog sna o “Bugar-Moravi” u sastavu Bugarske. Srpski narod je odgovorio oružanim otporom dok okupatori nisu izbačeni iz zemlje.
1944. – Sovjetska Crvena armija u Drugom svjetskom ratu završila opkoljavanje Budimpešte, koju su držale trupe nacističke NJemačke.
1945. – U Vašingtonu osnovan Međunarodni monetarni fond, stvoren radi unapređenja monetarne saradnje i rješavanja monetarnih problema u svijetu. Pravilnik o radu Fonda izradila je monetarna i finansijska konferencija 44 zemlje UN u ljeto 1944. u Breton Vudsu, koju je sazvao predsjednik SAD Frenklin Ruzvelt.
1948. – Mađarske vlasti uhapsile rimokatoličkog kardinala Jožefa Mindsentija, žestokog antikomunistu. U vrijeme nemira u Budimpešti 1956. on je izašao iz zatvora i dobio azil u američkoj Ambasadi u glavnom gradu Mađarske, gdje je bio do 1971, kad mu je odobreno da otputuje u Rim.
1949. – Holandska kraljica Julijana potpisala dokument kojim je Indonezija dobila suverenitet poslije više od tri vijeka holandske kolonijalne uprave. Za prvog predsjednika Indonezije izabran je Ahmed Sukarno, vođa nacionalnooslobodilačkog pokreta.
1956. – Flota UN počela čišćenje Sueckog kanala poslije Sueckog rata, odnosno vojnog pohoda Velike Britanije, Francuske i Izraela na Egipat, zaustavljenog intervencijom Savjeta bezbjednosti UN.
1969. – Libija, Sudan i Ujedinjena Arapska Republika postigli dogovor da stvore vojni, politički i ekonomski savez.
1972. – Umro kanadski državnik Lester Bouls Pirson, šef diplomatije od 1948. do 1957. i premijer Kanade od 1963. do 1968, dobitnik Nobelove nagrade za mir 1957. Zalagao se za mirno rješenje korejskog problema i istakao naporima za očuvanje mira u sueckoj krizi.
1972. – Australija obustavila vojnu pomoć Južnom Vijetnamu, okončavši učešće u Vijetnamskom ratu na strani SAD i njenih južnovijetnamskih marioneta.
1972. – Belgija, kao prva zemlja NATO pakta, uspostavila diplomatske odnose sa Demokratskom Republikom NJemačkom.
1975. – Više od 400 rudara poginulo poslije eksplozije u rudniku uglja u Časnali u indijskoj državi Bihar.
1978. – Umro alžirski državnik Huari Bumedijen, koji je predsjednik Alžira postao u junu 1965, kad je udarom bez prolivanja krvi oborio s vlasti Ahmeda Ben Belu.
1979. – Avganistanski predsjednik Hafizula Amin pogubljen poslije državnog udara koji su podržale sovjetske jedinice, ušavši dva dana ranije u Avganistan, u prvoj vojnoj intervenciji SSSR-a izvan zemalja Varšavskog pakta.
1985. – U istovremenim napadima palestinskih islamskih terorista na putnike ispred šaltera izraelske avikompanije “El Al” na aerodromima u Rimu i Beču ubijeno je 16 i ranjeno oko sto ljudi. Među žrtvama bilo je najviše Amerikanaca, što je bio jedan od povoda za kasnije američko bombardovanje Libije, pod optužbom da pruža utočište teroristima.
1989. – Egipat i Sirija poslije 12 godina obnovili pune diplomatske odnose.
1992. – Američki “lovci” oborili irački vojni avion iznad južnog Iraka zato što su navodno dvije iračke borbene letjelice namjeravale da napadnu američke avione tipa “F-16”.
1994. – Islamski teroristi u Alžiru ubili četiri rimokatolička sveštenika.
1995. – Izraelski vojnici napustili Ramalu, okončavši time povlačenje iz svih šest gradova na Zapadnoj obali, koje su predati na upravu Palestincima na osnovu sporazuma Izraela i PLO.
1998. – Irak saopštio da ne priznaje zone zabranjenog leta koje je poslije Zalivskog rata 1991. Zapad uspostavio iznad sjevernih i južnih dijelova te zemlje.
2002. U bombaškom napadu čečenskih pobunjenika, bombaša samoubica, na zgradu lokalnih vlasti u Groznom, poginulo je 63, a povrijeđeno 178 osoba, a od siline detonacije srušena je kompletna zgrada.
2007. – U samoubilačkom napadu u predgrađu Islamabada ubijen bivši pakistanski premijer i lider opozicije Benazir Buto, nakon predizbornog mitinga u gradu Ravalpindi. U napadu je poginulo još najmanje 20 ljudi, a u neredima koji su uslijedili ubijeno je više desetina osoba.
Foto: nezavisne.com
Izvor: SRNA