Republički centar za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica saopštio je danas da sa žaljenjem konstatuje da su žrtve tragičnog sukoba u regionu tokom devedestih godina prošlog vijeka na području bivše Јugoslavije, u kontinuitetu, predmet manipulacija i korišćenja u dnevno-političke svrhe.
Podsjećanja radi, Demografska služba Haškog tribunala svojevremeno je procijenila da je u BiH, tokom rata, stradalo oko 105.000 ljudi. Popisom žrtava se bavio i Istraživačko-dokumentacioni centar iz Sarajeva, koji je, u većem dijelu, potvrdio navode Demografske službe, navodi se u saopštenju.
– Broj žrtava do kojih su došli, nije se ni približno podudarao sa procjenama iz Republike Srpske – naglašava se u saopštenju.
Upravo zbog toga, Centar je odlučio da uđe u veoma zahtjevan posao popisa srpskih žrtava u proteklom ratu i da pokuša, koliko je to moguće, da dođe do najtačnijih podataka.
– Zbog toga smo podatke tražili pismenim putem od svih nadležnih republičkih institucija, organizacija proisteklih iz Odbrambeno-otadžbinskog rata, kao i od Srpske pravoslavne crkve, te smo koristili i druge dostupne izvore. Ratno stanje podrazumijeva i nemogućnost vođenja precizne i potpune dokumentacije u svim segmentima, što znači da se u radu na ovim projektima institucije susreću sa nizom poteškoća. To dovodi do situacije da smo svjesni mogućnosti grešaka i nepotpunih podataka, kao i toga da određeni minimalni postotak žrtava ulazi u kategoriju sa nepotpunim ili nejasnim podacima, kao i u kategoriju neevidentiranih žrtava – navode iz Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica.
Istilu da se zbog toga rad na bazama podataka i popisima žrtava nikada ne smatra završenim, nego se ostavlja prostor za njihovu dopunu, odnosno reviziju.
Između ostalog, pisani rezultati popisa objavljuju se u više izdanja, koja podrazumijevaju izmijenjena i dopunjena izdanja
– U suštini, govorimo o procesu koji traje decenijama nakon ratnog sukoba i gdje se rezultati uzimaju kao trenutni presjek istraživanja. Publikacija “Žrtve Odbrambeno-otadžbinskog rata – Popis” (RCIRZ, Banjaluka, 2019. godine) objavljena je prije četiri godine i sve vrijeme je dostupna, između ostalog, i na sajtu Centra. Ono što je važno naglasiti da je, na stranici 29. ove publikacije izričito navedeno i sljedeće: “Ipak, i nakon objavljivanja dosadašnjih rezultata popisa, Centar neće odustati od prikupljanja novih podataka i dokumentacije, a ova publikacija predstavlja i poziv zainteresovanoj javnosti da nam pomogne u što potpunijoj realizaciji projekata, prevashodno kroz dostavljanje informacija i dokumentaciju o žrtvama. Ovo je ujedno i poziv za one koji smatraju da se neko od lica ne treba naći u popisu da nam dostave relevantnu dokumentaciju na odlučivanje” – ističe se u saopštenju.
Napomenuli si da su svi podaci podložni reviziji i dopuni.
– Nakon Popisa, objavljena je publikacija “Djeca žrtve rata 1991-1995.” (Milan Јeremić, Nikola Borković, izdavač RCIRZ, Banjaluka, 2022. godine), a ova publikacija, kao i popis, javno je dostupna. Napomenuli bi da je, prije svega, u ovoj publikaciji izričito navedeno da su, kada je riječ o djeci koja su stradala na području Sarajeva, u obzir uzeto deset prijeratnih sarajevskih opština. Takođe, u ovoj publikaciji, ne spominju se okolnosti stradnja spornih žrtav – navodi se u saopštenju.
Istovremeno, kada je riječ o Popisu, takođe se vodilo principom teritorijalno-administrativne organizacije opština i gradova u BiH iz 1991. godine.
Osim toga, navedeno je i to da predmet istraživanja, između ostalog, predstavljaju civilne žrtve srpske nacionalnosti koje su smrtno stradale na prostoru bivše SFRЈ 1991-1995. godine, a njihovo stradanje je direktno vezano za rat i ratna dešavanja.
– Samim tim, u bilo kojoj evidenciji Centra, za bilo koju žrtvu, kao mjesto stradanja se ne može navesti Srpsko, odnosno Istočno Sarajevo. S obzirom na to da se prilikom unosa imena i prezimena lica koja su u federalnim medijima osporena od strane porodica, naglašavamo da su u bazi Centra svi oni evidentirani kao žrtve nepoznatih okolnosti stradanja, a evidentirani su, prevsahodno, na osnovu publikacije “Dosije Sarajevo”, autora Milivoja Ivaniševića iz 2017. godine, gdje su svi oni označeni kao lica srpske nacionalnosti stradala na području Sarajeva – istakli su u saopštenju.
Drugi dokumenti koji su korišćeni prilikom njihovog evidentiranja, takođe nisu otkrivali okolnosti smrti ni nacionalnosti žrtava na osnovu čega bi se mogla izvršiti korekcija unosa.
– Nažalost, imajući u vidu činjenicu da su svi ovi podaci dostupni javnosti dugi niz godina, kao i da smo, kao što smo naveli, pozivali sve zaintersovane strane da nam se obrate, ne možemo se oteti utisku da je sve što je objavljeno u javnosti imalo za cilj diskreditaciju Centra i institucija Republike Srpske. Istovremeno, mediji su prenijeli informaciju o postojanju spiskova stradale djece na području Srpskog Sarajeva, čiji je autor Centar, što je potpuno netačno, s obzirom na to da je već objašnjeno da je Centar koristio potpuno drugačiju teritorijalnu metodologiju. Osim toga, ono na čemu se insistira je da je riječ o spisku, međutim, to je eksel tabela koja je izvod iz baze podataka korišćena za pomenute publikacije – dodaje se u saopštenju.
Navode da su uvažili medijske nastupe članova porodica koje su se oglasile i njihove srodnike su uklonili iz postojeće publikacije koja je javno dostupna. Njihova imena se neće nalaziti ni u novimm izdanjima.
– Istovremeno, što je veoma važno, pozivamo sve nadležne institucije u Federaciji BiH da javnosti učini dostupnim, kao što to Centar godinama radi, rezultate istraživanja koja se odnose na stradalu djecu Sarajeva tokom proteklog rata. Naime, svjedoci smo da je broj od 1.601 ubijene djece u Sarajevu, u više navrata, osporen čak i u Federaciji BiH. To bi nam umnogome pomoglo i u našem istraživačkom radu – zaključili su u saopštenju.
foto: rcirz.org
Izvor: RTRS
