U Doboju je danas obilježena 31 godina od Petrovdanske bitke u kojoj je Vojska Republike Srpske /VRS/ odbila jednu od brojnih ofanziva muslimansko-hrvatskih snaga koje su namjeravale da vojno spoje zenički i tuzlanski korpus i tako dovrše etničko čišćenje srpskog stanovništva sa tog područja.
Petrovdanska bitka vođena je 12. jula 1992. godine od prigradskog naselja Vila do Putnikovog brda. Tokom prvog dana bitke za odbranu grada poginula su 34 srpska borca i pripadnika policije, a više od 76 je ranjeno.
Tadašnji komandant Prvog bataljona Dobojske brigade VRS Dimšo Živanović kaže da su sjećanja na Petrovdan 1992. godine, nažalost, i dalje svježa jer je to bila jedna od prvih, najtežih i, najvjerovatnije, jedna od najznačajnijih bitaka ove brigade.
“Neprijatelj je napao sa jakim snagama u neobičajeno vrijeme, u 12.00 časova, jer su računali da su se dobro pripremili”, naveo je Živanović, istakavši da je neprijatelj bio dobro pripremljen i da je napadu pješadije prethodila artiljerijska paljba radi ovladavanja ključnih kota oko grada.
On kaže da se o snazi i ozbiljnosti muslimansko-hrvatskih snaga mogao uvjeriti tek uvidom u video-isječke nekadašnjeg novinara Smiljka Šagolja sa televizijskim ekipama koje su tada trebale da snime svečani ulazak muslimansko-hrvatskih jedinca u osvojeni Doboj, a što se srećom i odlučnošću srpskih branilaca grada nije dogodilo.
“Oni su govorili da su to bile dvije brigade – jedna hrvatska i jedna muslimanska i dva odreda Doboj i Čaršija od kojih je svaki bio veličine moga bataljona”, rekao je Živanović.
U kontraofanzivi branilaca je učestvovao i Zoran Dević, tada i teško ranjen, koji za Petrovdansku bitku kaže da je bilo izuzetno krvava.
“Grupa odvažnih momaka krenula je samoinicijativno, ne znajući u šta ide, ali znajući šta iza njih ostaje. Izmješali smo se. Bila je borba prsa u prsa”, rekao je Dević i istakao da učesnike tih događaja ne treba zaboraviti, a prema njima se treba pravednije i dostojnstvenije odnositi.
Predsjednik Skupštine dobojske Boračke organizacije Pero Tubić rekao je da su muslimansko-hrvatske snage 12. jula 1992. godine namjeravale da zauzimanjem Doboja spoje tuzlanski i zenički korpus, što bi za posljedicu imalo to da bi sudbina i sadašnja mapa Republike Srpske bila mnogo neizvjesnija.
“Bitka je bila ključna za opstanak grada, Ozrena, šire okoline, a direktno je bila ugrožena i operacija `Koridor`”, ocijenio je Tubić.
On kaže da je tokom napada artiljerijski gađan i grad, i da o stradanju 99 civila i teškom ranjavanju njih 339 tokom Odbrambeno-otadžbinskog rata još niko nije odgovarao nakon što je predmet preuzelo Tužilaštvo BiH.
Zamjenik gradonačelnika Doboja Slavko Kovačević istakao je da svim generacijama treba prenijeti da je Petrovdanska bitka bila jedna od najvažnijih za ovu lokalnu zajednicu i je na današnji dan na Vili zaustavljena jedna od najsnažnijih ofanziva na ovaj grad.
Parastos ubijenim služen je u prigradskom naselju Vila, a potom su kod spomen-obilježja položeni vijenci.
Sveštenik Nikola Panić ukazao je da se obilježavanjem današnjeg datuma od zaborava čuvaju žrtve koje su stradale za odbranu svojih bližnjih kako bi oni danas živjeli dostojanstveno, slobodno i u miru, a što budući naraštaju moraju znati.
“Nemojte da se samo o Petrovdanu sjećamo onih koji su svoje živote položili za svoj grad, nego ih svakodnevno molitveno pominjimo!”, poručio je Panić.
Vijence na spomen-obilježju položile su delegacije boračkih organizacija Doboja i Stanara, udruženja proistekla iz Odbrambeno-otadžbinskog rata, Narodne skupštine Republike Srpske, Gradske uprave i lokalnih političkih partija.
Parastosu je prisustvovao i poslanik u Narodnoj skupštini Republike Srpske Danijel Jošić.
Tog 12. jula u podnevnim časovima jake muslimansko-hrvatske snage, regularna vojska Hrvatske i strani plaćenici, od kojih su neki, prema zarobljenoj dokumentaciji bili i iz Engleske, napali su Doboj iz pet pravaca u pet talasa s ciljem da ga, potpomognute neprijateljskim snagama koje su bile u Johovcu, okruže i zauzmu.
Napad je bio veoma žestok – artiljerijski i pješadijski, a od dejstava nije bilo pošteđeno ni uže gradsko jezgro.
Prema procjeni, neprijatelj je imao namjeru da savlada odbranu zauzimajući dominantne kote, te da produži prema Prisadama, okruži grad, presiječe komunikaciju sa Banjalukom da bi se spojili sa snagama koji su od Broda i Dervente već stigle u Kotorsko i Johovac.
Doboj je tada branio jedan ojačani bataljon. Nakon pregrupisavanja, branioci su oko 17.00 časova stabilizovali linije odbrane, a posljednji udarni talas neprijatelja dogodio se poslije ponoći kada su namjeravali da izvuku svoje poginule i ranjene.
Petrovdanska bitka dogodila tokom druge faze bitke za Koridor života, područje oko Dervente, a namjera neprijatelja je bila da se ta akcija kompromituje, što je onemogućeno.
O stradanju 99 civila tokom granatiranja Doboja u Odbrambeno-otadžbinskom ratu svjedoči i spomen-ploča postavljena u gradskom parku, pored nekoliko bista narodnih heroja iz Drugog svjetskog rata. Tokom ratnog sukoba u Doboju je ranjeno 399 civila, od kojih je veći broj kao posljedicu imao invalidnost. Za granatiranje grada i civilne žrtve još niko nije odgovarao.
Foto: rtvdoboj.org, srna.rs, Ustupljena fotografija
Izvor: SRNA
