Početak obnove srednjovjekovnog manastira Udrim u opštini Zavidovići, koji se smatra zadužbinom kralja Dragutina Nemanjića iz 14. vijeka, trebalo bi da počne u ovoj godini, nakon što je više od tri vijeka u ruševnom stanju
Priredila: Dunja PAŠALIĆ
Administrator manastira Udrim protojerej-stavrofor Zoran Živković nada se da će uskoro biti okončana procedura izdavanja dozvole za obnovu ove nemanjićke zadužbine kod Zavidovića i da će obnova krenuti početkom građevinske sezone.
“Sve hramove i bogoslužbena mjesta u našim parohijama smo obnovili, te se nadamo da će nam Bog dati snage i volje da uspijemo obnoviti i ono što je bilo prepušteno zaboravu više od tri stotine godina, a to je manastir Udrim”, govori Srni otac Živković, koji je i paroh zavidovićki.
Obnova ovog manastira uslijediće nakon što su obnovljene četiri crkve u Zavidovićima, Žepču, Stogu i Gostoviću, parohijski dom, tri kapele i podignute četiri nove, te obnovljen drevni manastir Vozućica.
UDRIM IMAO DESET VINOGRADA
Manastir Udrim ili Gostović je po narodnom predanju zadužbina kralja Dragutina Nemanjića iz 14. vijeka. Posvećen je Svetom velikomučeniku i iscjelitelju Pantelejmonu.
Vjerovatno je porušen u vrijeme austrijsko-turskog rata u velikom pohodu Eugena Savojskog na ove prostore. Poslije rušenja, manastir nikada nije obnavljan.
“Pošto je manastir stradao, samim tim je uništena i sva arhivska građa koja bi mogla biti svjedok njegove stvarne istorije”, ističe paroh Živković.
On podsjeća da se pomen manastira Udrim nalazi u opširnom popisu Bosanskog Sandžaka iz 1604. godine – pominje se zemin crkve Gostović, “uživaju ga redovnici te crkve sa još deset vinograda i čaira, pripada Maglaju, izvan deftera”. Pomen manastira Udrim nalazi se i u pomeniku manastira Rača na Drini, te u pomeniku pljevaljskog Manastira Svete Trojice.
Manastir je 1970. godine proglašen Spomenikom kulture BiH, a trenutno se nalazi na privremenoj listi Spomenika kulture BiH.
MITROPOLIT HRIZOSTOM PRIJE DVIJE GODINE DONIO ODLUKU O REOSNIVANJU UDRIMA
Paroh Živković naglašava da je odluku o reosnivanju manastira Udrim u Gostoviću 2018. godine donio NJegovo visokopreosveštenstvo mitropolit dabrobosanski Hrizostom, koji je te godine služio i, kako se pretpostavlja, prvu Svetu arhijerejsku liturgiju u ovom hramu nakon više od tri vijeka.
Iste godine je od projektantske kuće “Stil-projekt” iz Zavidovića naručena izrada projektne dokumentacije za obnovu Udrima.
CRNA PRAŠINA UKAZUJE DA JE MANASTIR VJEROVATNO BIO ZAPALJEN
Administrator manastira Udrim protojerej-stavrofor Zoran Živković ističe da je, uz blagoslov mitropolita Hrizostoma i saglasnost Zavoda za zaštitu spomenika kulture BiH, u oktobru 2018. organizovao otkopavanje dijela manastirske crkve /oltarske apside/ zatrpanog nanosom zemlje i pijeska. Nadzor nad radovima vršio je arheolog iz Muzeja u Doboju Aleksandar Jašarević.
On ukazuje da su prilikom otkopavanja pronađeni ostaci dvije zemljane posude, potpuno sačuvana natprozorska kamena ploča, kao i kameni dio prozorskog okvira na kome postoje bušotine u kojima je bila ugrađena prozorska kovana rešetka.
“Pronađena su i dva kamena sa potpuno sačuvanim ukrasnim profilacijama koji su pripadali oltarskom prozoru. NJihov izgled je u potpunosti isti, kao i ukrasi na prozorima manastira Vozućica. Na pronađenim predmetima nema vidljivih pisanih tragova”, navodi otac Zoran.
Tom prilikom je, naglašava on, otkriven i kaskadni potporni zid, a u određenim slojevima pješčanog nasipa, pri samoj zemlji, vidljivi su tragovi crne prašine, što govori da je manastir vjerovatno zapaljen.
On dodaje da je izvršeno i geomehaničko ispitivanje nosivosti tla na kome se nalazi manastir, te završena izrada idejnog projekta za njegovu obnovu.
Nakon toga, administrator manastira Udrim pokrenuo je proceduru kod federalnog Ministarstva prostornog uređenja za dobijanje dozvole za obnovu Udrima. U postupak izdavanja dozvole uključeni su i Zavod za zaštitu spomenika kulture i Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika.
ARHEOLOŠKA ISTRAŽIVANJA – PRONAĐENE MAMUZE IZ 15. VIJEKA
Paroh Živković napominje da je izvedena prva faza arheoloških istraživanja u manastiru Udrim.
“Prilikom izvođenja ovih radova ispod temelja manastira pronađeni su ostaci temelja nekog starijeg objekta koji je, takođe, služio kao bogoslužbeno mjesto. Ovaj objekat je temeljen na drvenim šipovima, čiji su ostaci pronađeni i biće poslati na analizu radi utvrđivanja starosti tog objekta”, priča paroh Živković.
Osim toga, kaže protojerej-stavrofor Živković, pronađeni su još neki predmeti kao što su mamuze, vjerovatno iz 15. ili 16. vijeka, te potkov za obuću koji potiče iz istog perioda.
Nakon završetka prve faze arheoloških istraživanja, manastirska crkva je privremeno pokrivena i tako će biti do početka obnove, za koju u parohiji očekuju da će početi u ovoj godini.
Foto: srna.rs
Izvor: SRNA
