Danas je četvrtak, 1. avgust, 213. dan 2019. Do kraja godine ima 152 dana.
10. p. n. e. – Rođen rimski car i istoričar Klaudije Prvi Tiberije Druz, koji je tokom vladavine od 41. n. e. sredio haos u državi, a potom 43. osvojio Britanska ostrva. Umro je 54. godine nove ere od otrovanih pečurki koje mu je podmetnula četvrta supruga: Julija Agripina – Mlađa da bi na prijesto dovela sina iz prethodnog braka Klaudija Cezara Avgusta Germanika Nerona.
1714. – Umrla engleska kraljica Ana, posljednji monarh iz dinastije Stjuart, tokom čije su vladavine 1707. ujedinjene Engleska i Škotska. Njena vladavina, započeta 1702. godine, obilježena je i oštrim rivalitetom vigovaca i torijevaca, pojačanom neizvjesnošću u pogledu nasljednika prijestola.
1779. – Rođen američki pravnik i pisac Frensis Skot Ki, koji je napisao riječi američke himne “Zastava prošarana zvijezdama i prugama”.
1798. – U pomorskoj bici kod Abukira blizu Aleksandrije britanska flota admirala Horacija Nelsona uništila francusku flotu admirala Fransoa Pola Brijesa d’ Egalijea. Bitka je učvrstila prevlast Velike Britanije u Sredozemlju.
1810. – Rođen italijanski državnik grof Kamilo Benso Kavur, zaslužan za oslobođenje Italije od Austrije i njeno ujedinjenje pod Savojskom dinastijom. U savezu sa francuskim carem Lujem Šarlom Napoleonom Trećim Bonapartom 1859. je ratovao protiv Austrije koja je kao poražena izgubila Lombadiju. Istovremeno je pomagao italijanske rodoljube u srednjoj Italiji i akciju Đuzepea Garibaldija u južnoj Italiji, čime je doprinio da se ti dijelovi zemlje, izuzimajući papske države, pripoje italijanskoj kraljevini.
1813. – Izašao prvi broj “Novina serbskih iz carstvujuščeg grada Viene”, prvog dnevnog lista kod Srba. Izlazile su svakog dana, osim nedjeljom i praznicima. Pokretači “Novina” bili su studenti medicine Dimitrije Davidović i Dimitrije Frušić, bivši đaci Karlovačke gimnazije. List u kojem je Vuk Stefanović Karadžić začeo modernu srpsku novinsku književnu kritiku izlazio je do 1822, kad je ugašen zbog problema sa štamparijom.
1819. – Rođen američki pisac Herman Melvil, autor romana “Mobi Dik”, oštrouman kritičar sebičnosti i komercijalizacije američkog društva, pri čemu je majstorski koristio simbole i alegoriju. Ostala djela: “Tajpi”, “Omu”, “Bili Bad”.
1834. – Ropstvo zabranjeno u cijeloj Britanskoj imperiji, na osnovu čega je u britanskim kolonijama oslobođeno više od 770.000 robova.
1859. – Aranđelovac dobio sadašnji naziv. Varošicu udaljenu oko 80 kilometara od Beograda, poznatu po Bukovičkoj banji i izvorima mineralne vode, osnovao je srpski knez Miloš Obrenović koji je 1837. naredio starješini jaseničkog sreza u Topoli da se sela Vrbica i Orašac ušore kraj druma. Naseljavanjem seljaka, zanatlija i trgovaca iz susjednih sela stvorena je čaršija, a kasnije je tu premještena i sreska kancelarija.
1860. – Umro crnogorski knez Danilo Petrović, koga je dan ranije u Kotoru metkom iz pištolja, zbog lične osvete, teško ranio emigrant Todor Kadić. Bio je prvi svjetovni vladar Crne Gore, a za nasljednika ga je testamentom odredio Petar Drugi Petrović – Njegoš. Predvodeći Crnogorce, 1. maja 1858. u boju na Grahovu teško je porazio tursku vojsku. Postigao je posredno priznanje Crne Gore 1860. zvaničnim razgraničenjem s Turskom uz podršku Francuske. Tokom njegove vladavine od 1852. Crna Gora je kod velikih sila izborila status nasljedne kneževine. Svesrdno je pomagao ustanke Srba u Hercegovini protiv Turaka.
1894. – Japan objavio rat Kini zbog spora dviju zemalja oko Koreje.
1910. – Rođen pozorišni i filmski režiser, scenograf i glumac slovenačkog porijekla Bojan Stupica, čija se režija odlikovala bogatstvom duha i mašte, smjelom izražajnošću i izrazitom kreativnošću. Radio je u više pozorišta, najduže u Beogradu (Jugoslovensko dramsko pozorište, Atelje 212, Narodno pozorište) i znatno je doprinio razvitku pozorišne umjetnosti. Režija: pozorišni komadi – “Dundo Maroje”, “Leda”, “U agoniji”, “Aretej”, “Kavkaski krug kredom”, “Ribarske svađe”, “Krvave svadbe”, “Opera za tri groša”, “Idiot”, “Poseta stare dame”, “Sveta Ivana”, “Glorija”, “Madam San-Žen”, “Dantonova smrt”, “Jaje”, “Bogojavljenska noć”, “Braća Karamazovi”, filmovi – “Jara gospoda”, “U mreži”.
1914. – Njemačka u Prvom svjetskom ratu, poslije austrougarskog napada na Srbiju, objavila rat Rusiji, Francuska je proglasila opštu mobilizaciju, Njemačka je potpisala savez s Turskom, a Italija je proklamovala neutralnost, istupivši iz pakta Centralnih sila.
1944. – Poljaci u Drugom svjetskom ratu u Varšavi otpočeli dvomjesečni ustanak protiv njemačkih okupacionih snaga.
1955. – Umro srpski pisac Stanislav Vinaver, jedan od najznačajnijih i najraznovrsnijih stvaralaca u novijoj srpskoj literaturi. Studirao je matematiku i muziku u Parizu, a između dva svjetska rata je radio kao novinar. U Prvom svjetskom ratu je učestvovao kao dobrovoljac, okupaciju zemlje u Drugom svjetskom ratu je proveo u njemačkom zarobljeništvu, a od 1945. je radio u Beogradu kao profesionalni pisac i prevodilac. Nemiran, radoznao, dinamičan duh, muzički obdaren, bio je jedan od protagonista moderne srpske književnosti poslije Prvog svjetskog rata, istraživač i kreator slobodnijeg pjesničkog izraza i književnog jezika. Djela: zbirke pjesama “Mjeća”, “Varoš zlih volšebnika”, “Čuvari svijeta”, “Evropska noć”, “Pantologija novije srpske pelengirike”, “Najnovija pantologija srpske i jugoslovenske pelengirike”, proza “Priče koje su izgubile ravnotežu”, “Godine poniženja i borbe, život u njemačkim ‘oflazima'”, “Ratni drugovi”, “Šabac i njegove tradicije”, eseji “Goč gori, jedna jugoslovenska simfonija”, “Živi okviri”, “Jezik naš nasušni”, “Nadgramatika”, “Zanosi i prkosi Laze Kostića”, “Momčilo Nastasijević”, “Gromobran svemira”, “Njemačka u vrenju”.
1958. – Kralj Husein raspustio federaciju Jordana sa Irakom.
1966. – Poslije vojnog udara u Nigeriji vlast preuzeo general Jakubu Govon.
1973. – Umro njemački državnik Valter Ulbriht, koji je pred nacistima izbjegao iz zemlje, ali se poslije Drugog svjetskog rata vratio i 1950. postao prvi sekretar vladajuće Jedinstvene radničke partije Njemačke (JSPN) u novostvorenoj državi – Istočnoj Njemačkoj. Od 1960. do 1971. bio je na čelu Državnog savjeta Istočne Njemačke.
1975. – SSSR i zapadne zemlje na konferenciji u Helsinkiju o evropskoj bezbjednosti i saradnji potpisali završni akt o ljudskim pravima.
1993. – U hrvatskom selu Doljani muslimani počinili masakr, ubivši više od 50 civila. To je bio jedan u nizu zločina koji su se dešavali tokom hrvatsko-muslimanskog rata u tadašnjoj BiH 1993. i 1994. godine.
1994. – Predsjednik Njemačke Roman Hercog izrazio žaljenje Poljskoj zbog patnji koje joj je njegova zemlja nanijela u Drugom svjetskom ratu.
1997. – Umro ruski klavirista njemačkog porijekla Svjatoslav Teofilovič Rihter, jedan od najznačajnijih pijanista 20. vijeka. Originalno je tumačio kompozicije različitih epoha, interpretirajući ih savršenom tehnikom, što je oduševljavalo koncertnu publiku širom svijeta.
2000. – Ekstremisti u Kašmiru izvršili sedam napada u kojima je oko 90 ljudi ubijeno, a više desetina ranjeno. Većina žrtava bili su hinduski hodočasnici.
2006. – Kubanski predsjednik Fidel Kastro privremeno prenio vlast na svog brata Raula, zbog bolesti. Za šefa države Raul Kastro zvanično je izabran 24. februara 2008. Fidel Kastro se na čelu Kube nalazio od revolucije 1959. godine.
2008. – Njemački ljekari uspješno izvršili transplantaciju obje ruke 54-godišnjem muškarcu – što je prva operacija ove vrste na svijetu.
2014. – Stupila na snagu Konvencija Savjeta Evrope protiv nasilja nad ženama.
Foto: N.N.
Izvor: SRNA
