DOBOJ – U Doboju je večeras predstavljena izložba crteža i fotografija “Sinagoge u Vojvodini kojih više nema”, u organizaciji Jevrejske opštine Novi Sad, u namjeri da se od zaborava sačuva posljednji tragovi kulturne i materijalne baštine Jevreja u Vojvodini.
Jedan od autora izložbe Goran Levi rekao je novinarima da je nad Jevrejima u Vojvodini tokom Drugog svjetskog rata počinjen Holokaust u ljudstu, ali i vjerskim objektima i građevinama.
– U Vojvodini danas postoje svega tri sinagoge u Novom Sadu, Subotici i Zemunu, od nekadašnjih 76, koje su srušene tokom i nakon Drugog svjetskog rata – kaže Levi.
On napominje da su uzroci rušenja sinagoga bili različiti. “U Banatu su srušene sve tokom Holokausta, jer su tamo bili Nemci koji su sve brzo rešavali protiv Jevreja. U Sremu je bila NDH-a i tu je bilo dosta porušenih objekata”, naveo je Levi.
On kaže da u Bačkoj, koja je bila pod mađarskim fašistima, nisu rušeni vjerski objekti, već su porušene u socijalizmu, a da je posljednja porušena 1980. godine u mjestu Baču pored Novog Sada.
Levi istakao da je mali broj preživjelih Jevreja ostao u Vojvodini, da je od nekadašnjih 4.500 Jevreja u Novom Sadu sada svega 600, i da danas kod njih postoji izraženi strah “da se ne vrati fašizam”, pa se svi ne prijavljuju u jevrejske opštine.
On kaže da se u posljednje vrijeme pokreću inicijative za obnavom nekadašnjih sinagoga.
Predsjednik Jevrejske opštine Doboj Danijel Atijas, koji je domaćin izložbe, kaže da na području BiH postoje svega tri aktivne sinagoge, i to u Doboju i Banjaluci u Republici Srpskoj, te u Sarajevu u Federaciji BiH.
On je istakao da i u Doboju veliki broj objekata u nekadašnjem vlasništvu Jevreja ima neku drugu namjenu i da se čeka zakon o restituciji kako bi se vratili vlasnicima ili dobila odgovarajuća nadoknada.
Autori izložbe “Sinagoge u Vojvodini kojih više nema”, Goran Levi i Edita Jankov, prikazali su i kataloški skupili 45 crteža i fotografija porušenih sinagoga, na čijem su mjestu danas neke druge građevine.
(SRNA)
